Krypta rodzinna Hochbergów kryje 10 sarkofagów – 9 metalowych i jedną drewnianą trumnę. Są one bardzo zniszczone w wyniku działania wilgoci i grzybów – ale także na skutek plądrowania ich przez poszukiwaczy skarbów, szukających w nich kosztowności i złota. – Żadnych kosztowności nie ma tam od dawna, wszystko, co było, zostało wyrabowane – mówią dziś konserwatorzy. Same sarkofagi są za to cenne z punktu widzenia historycznego– stanowi bowiem unikalne zabytki sztuki sepulkralnej.

Agnieszka Bielawska-Pękala

Najstarsza odczytana data śmierci to 1596 rok, w którym „odeszła do Pana Catharina von Hoberg”. Na innym sarkofagu widnieje napis, że „30.09.1628 , między godziną 3 a 4 w nocy zmarł Johann Heinrich von Hoberg”.  Zaś „26 października 1625 roku zmarł dziedzic Książa Christoph von Hoberg, w wieku 43 lat”. (Hoberg to było pierwotne nazwisko, dopiero po nobilitacji do rangi baronów nazwisko zostało przekształcone w Hochberg, bardziej nobilitujące).

W krypcie rodu Hochbegów, znajdującej się przy kościele pw. Św. Mikołaja w Świebodzicach, stanął w pełni odnowiony sarkofag, w którym spoczywa Zuzanna Jadwiga Schaffgotch, druga żona Hansa Heinricha I Hochberga. Miedziana trumna została pieczołowicie odnowiona przez pracownię konserwatorską, która zajmowała się m. in. renowacją sarkofagów z Pszczyny.

– To był ogromny nakład prac konserwatorskich i rekonstrukcyjnych, łącznie ze wzmocnieniem konstrukcji i odtworzeniem polichromii. Prace trwały cztery miesiące, to pierwsze takie zadanie na terenie delegatury wałbrzyskiej, z czego ogromnie się cieszę – mówi Maria Ptak, Kierownik Wałbrzyskiej Delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków.

Agnieszka Bielawska-Pękala

– Dzięki konserwacji, odtworzeniu inskrypcji, możemy poznać jeszcze bardziej historię rodu Hochbergów. Na obu burtach sarkofagu umieszczone są herby rodowe i inskrypcje, mówiące wiele o przeszłości rodu, koligacjach rodzinnych, itd. – mówi Tomasz Trzos, konserwator dzieł sztuki z pracowni konserwatorskiej w Tychach, który prowadził prace renowacyjne.

Po oczyszczeniu sarkofagu konserwatorzy odczytali m. in., że „tutaj spoczywają doczesne szczątki wysoko i znamienicie urodzonej Pani, Zuzanny Jadwigi, Pani von Hochberg z Książa, urodzonej jako Schaffgotsch, Pani na Książu, Świebodzicach, Boguszowie, Białej Nyskiej i Lubiechowie, po wielu cierpieniach rozstała się z życiem w roku 1692, 6 sierpnia, wyjątkowo chwalebnie przeżywszy 59 lat 35 tygodni […]” .

Trumnę zdobią malowane pejzaże. Uwagę zwracają podpory, na których wspiera się sarkofag – są w kształcie orlich szponów, obejmujących kule.

Na sarkofagu udało się odsłonić także m.in. fragmenty psalmów. Od strony głowy jest napis „Przyjdź Panie Jezu”, od strony nóg „Amen”.

Agnieszka Bielawska-Pękala

Hans Heinrich I – zauważają konserwatorzy – zasłużył się dla swego rodu. Wyniósł go z poziomu drobnej szlachty do elitarnej grupy śląskiej arystokracji. Uzyskał tytuł baronowski, a potem hrabiowski. W pszczyńskim Muzeum Zamkowym znajdują się dwa portrety Hansa Heinricha I, który zmarł w 1671 r. Pochowany został w krypcie kościoła św. Mikołaja w Świebodzicach obok swej pierwszej żony Heleny. Zuzanna Jadwiga spoczęła u lewego boku męża 21 lat później. Miała 59 lat.

Zuzanna Jadwiga wywodzi się z rodu Schaffgotsch. Wskazały na to m.in. herby umieszczone na trumnie. Od strony głowy znajduje się herb ojca – Wolfa II Bernarda Schaffgotscha (1597-1632), od strony nóg herb matki – baronowej Barbary Burghaus. Zuzanna Jadwiga była ich jedyną córką. Urodziła się w 1632 r.

Z Hochbergiem związała się w 1664 r. – 22 lutego wyszła za mąż za Hansa Heinricha I (1598-1671). Nie mieli dzieci. Była drugą żoną Hansa Heinricha I Hochberga (pierwsza żona to Helena von Gellhorn, ur. 1610, zm. 1662, z którą miał dziewięcioro dzieci.

Odnowiony sarkofag, będzie można zobaczyć i dokładnie obejrzeć.

– Jest przygotowane godne miejsce w krypcie, i będzie można ten wyjątkowy zabytek zobaczyć, to jest w końcu nasze dobro wspólne – mówi ksiądz Józef Siemasz, proboszcz parafii pw. Św. Mikołaja.

Agnieszka Bielawska-Pękala

Sarkofagi zostały wpisane do rejestru zabytków, pierwsze środki na eksplorację krypty i wpisanie obiektów do rejestru zabytków zostały przekazane przez Gminę Świebodzice. Na konserwację pierwszego sarkofagu parafia pozyskała dotację z Ministerstwa Kultury. Koszt renowacji zabytkowej trumny to ok. 80.000 zł.

Szczątki właścicieli Książa zostały przewiezione do Katedry Antropologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie są poddawane szczegółowym badaniu. Dostarczą one z pewnością nowej wiedzy na temat bogatej i pełnej tajemnic historii rodu. Oczywiście – po przebadaniu powrócą na miejsce wiecznego spoczynku.

– Jestem ogromnie dumny, że udało się odnowić pierwszy z sarkofagów, to wspaniałe dziedzictwo kulturowe tej ziemi, bo przecież Świebodzice i Książ są ze sobą nierozerwalnie związane, właśnie poprzez rodzinę Hochbergów, do których niegdyś należało całe nasze miasto – mówi burmistrz Bogdan Kożuchowicz. – Mam nadzieję, że zabytek będzie nie tylko rarytasem dla turystów, ale i przyczynkiem do przeprowadzenie ciekawych lekcji historii.

Agnieszka Bielawska-Pękala

Źródło: Materiały Renaty Botor-Pławeckiej z noweinfo.pl, dziennikarski specjalizującej się w lokalnej historii.

[ngg_images source=”galleries” container_ids=”44″ display_type=”photocrati-nextgen_basic_thumbnails” override_thumbnail_settings=”1″ thumbnail_width=”240″ thumbnail_height=”160″ thumbnail_crop=”1″ images_per_page=”300″ number_of_columns=”0″ ajax_pagination=”0″ show_all_in_lightbox=”0″ use_imagebrowser_effect=”0″ show_slideshow_link=”0″ slideshow_link_text=”[Pokaz zdjęć]” template=”/home/vhosts/wakcji24.pl/htdocs/wp-content/plugins/nextgen-gallery/products/photocrati_nextgen/modules/ngglegacy/view/gallery.php” order_by=”sortorder” order_direction=”ASC” returns=”included” maximum_entity_count=”500″]