Nie będziesz brał imienia Pana Boga twego nadaremno  
– dobre i złe wzywanie Bożego imienia

Z teorii ludzkiego poznania wiemy, że jedną z funkcji naszego intelektu jest tworzenie pojęć. Pojęcie jest  mentalną, odbitką poznanej rzeczywistości w naszym umyśle. Zewnętrznym wyrazem pojęcia jest nazwa, termin. Jest ona umowna, dlatego też te same pojęcia wyrażane są w różnych językach różnymi nazwami, słowami. Bytom jednostkowym, zwłaszcza osobowym, nadajemy także imiona, by je odróżnić jedne od drugich. Imię jest jakby częścią osoby, jest czymś, co jest synonimem osoby i ją jakby zastępuje. Stąd też znieważanie imienia osoby przyjmujemy jako znieważanie jej samej.  

Bóg jako pierwszy i najważniejszy byt osobowy ma też swoje imię. Człowiek nie był w stanie określić Jego imienia, dlatego Bóg sam nam objawił swoje imię. Było to na pustyni, gdy Mojżesz pasł owce u swego teścia Jetry. Przeżył pewnego razu spotkanie z Bogiem, ukrytym w krzaku gorejącym. Gdy otrzymał od Boga misję wyprowadzenia Żydów z niewoli egipskiej, zapytał Boga o imię: „Oto pójdę do Izraelitów i powiem im: Bóg ojców naszych posłał mnie do was. lecz gdy oni mnie zapytają, jakie jest Jego imię, cóż mam powiedzieć?” (Pwt 3,13). Bóg wówczas powiedział: „Tak powiesz synom Izraela: JESTEM  posłał mnie do was” (Pwt 3,14). Bóg przedstawił się jako „Będący” jako Ten, który Jest. Żydzi, ze względu na cześć, jaką żywili ku Bogu, nie wypowiadali Jego imienia. Imię Boga zastępowali innym określeniem. Dziś Bóg  ma w różnych językach świata, różne nazwy, ale jedno imię przez siebie objawione.

W przykazaniu drugim Dekalogu Bóg nam zakazuje wzywania Jego imienia nadaremno. Wynika z tego, że mogą być takie sytuacje, w których można przyzywać imię Boga. Pamiętając, że imię Boga oznacza Jego istotę i w jakiś sposób zastępuje Go samego, przypomnijmy kiedy i w jakiej sytuacji możemy wzywać imię Boże właściwie, a kiedy niewłaściwie. Naczelna dyrektywa w tym względzie brzmi: Należy wymieniać imię Boga z należytą czcią. Wzywanie imienia Bożego ma być połączone z oddawaniem Bogu czci i chwały. Nie wolno przeto posługiwać się Bogiem, wzywać Jego imienia, czy też przywoływać na świadka w kłamliwym mówieniu i złym działaniu, w realizacji  egoistycznych, złych celów. Nie wolno kupczyć Panem Bogiem. Natomiast wolno wzywać imię Pana Boga w sprawach prawdy, dobra i piękna i w promocji innych pozytywnych wartości.  

Popatrzmy w jakich konkretnych sytuacjach możemy wzywać imienia Bożego. 

– Imienia Bożego winniśmy wzywać  w celu uświęcenia i zbawienia. Potwierdza to wyraźnie Pismo Święte: „Ty jesteś wśród nas, Panie, a imię Twoje zostało wezwane nad nami” (Jr 14,9); „Zostaliście obmyci, uświęceni i usprawiedliwieni w imię Pana naszego Jezusa Chrystusa” (1 Kor 6,11); „Jeżeli ustami swoimi wyznasz, że Jezus jest Panem, i w sercu swoim uwierzysz, że Bóg Go wskrzesił z zmarłych, osiągniesz zbawienie… Albowiem każdy, kto wezwie imienia Pańskiego, będzie zbawiony” (Rz 10,9-13). Z tych świętych tekstów wynika, że należy wzywać imienia Pańskiego, żeby dostąpić uświęcenia i zbawienia.

–  Imienia Bożego możemy wzywać  dla potwierdzenia prawdziwego mówienia. Gdy tak czynimy, wyznajemy, że Bóg jest najwyższą prawdą. Wyrażamy w ten sposób cześć dla Boga, jako źródła prawdy, dobra i piękna. Stąd w Prawie Starego Testamentu nakazane jest, aby przysięgać tylko na Boga (Pwt 6): „Na imię cudzych bogów, nie będziecie przysięgać” (Wj 23,13). Czasem bywają przysięgi na Ewangelię. Jest to przysięganie na Boga, bo Ewangelia od Niego pochodzi. Jeżeli przysięga się na kłamstwo, a więc wzywa się imienia Bożego dla potwierdzenia kłamstwa –  jest to krzywoprzysięstwo. Taki człowiek znieważa Boga. Chrystus nas ostrzega przed łatwowiernymi, lekkomyślnymi przysięgami: „Słyszeliście, że powiedziano przodkom: Nie będziesz fałszywie przysięgał, a Ja wam powiadam: Wcale nie przysięgajcie” (Mt 5,33-34); „Niech wasza mowa będzie: Tak, tak, nie, nie” (Mt 5,37); „A Ja wam powiadam: Wcale nie przysięgajcie” (Mt 5,34).

– Imienia Bożego możemy wzywać  w celu otrzymania od Niego wsparcia w naszym myśleniu, mówieniu i działaniu. Św. Paweł nam poleca: „Wszystko, cokolwiek działacie słowem lub czynem, wszystko czyńcie w imię Pana Jezusa” (Kol 3,17). Zaś w Psalmie 124,8 znajdujemy słowa: „Wspomożenie nasze w imieniu Pana”. Gdy ktoś jednak nierozważnie w imię Boga zobowiązuje się, złoży np. ślub, że wykona coś i tego nie spełni, wówczas wzywa imienia Pana nadaremno. Stąd powiedziane jest w Księdze Koheleta: „Jeżeli złożyłeś ślub jakiś Bogu, nie zwlekaj z jego wypełnieniem” (Koh 5,3); „Złóżcie śluby i wypełnijcie je przed Bogiem waszym, Panem, niech całe otoczenie niesie dary Straszliwemu” (Ps 76,12). Dlatego śluby, które Bogu składamy i przy których wzywamy Bożego imienia, winny być rozważne, rzeczowe, możliwe do wypełnienia.

Imienia Bożego możemy wzywać  w celu obrony przed przeciwnikiem. „Potężną twierdzą jest imię Pana, tam prawy się schroni” (Prz 18,10). Wolno nam  wzywać Pana Boga z pomocą w sytuacjach zagrożenia, trwogi i obawy. Należy to jednak czynić z wielką czcią. Pamiętajmy o pobożnym wypowiadaniu słów: „W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”.