Nowotestamentowa relacja o Mędrcach pojawia się w drugim rozdziale Ewangelii św. Mateusza. Autor opisuje ich jako „magów” – termin, który w starożytności oznaczał osoby wykształcone, zajmujące się astrologią, a także członków kapłaństwa czy arystokracji. Wschód, skąd przybyli, najczęściej utożsamia się z Persją. Magowie podążali za gwiazdą, która zaprowadziła ich do Betlejem, gdzie oddali pokłon Jezusowi.

Pokłon mędrców ze Wschodu, opisany w Ewangelii św. Mateusza, symbolizuje uznanie Jezusa przez świat pogan, czyli wszystkich ludzi, którzy oddają cześć wcielonemu Bogu. „Gdy zaś Jezus narodził się w Betlejem w Judei za panowania króla Heroda, oto Mędrcy ze Wschodu przybyli do Jerozolimy” – zapisuje Ewangelista. Mędrcy, którzy ujrzeli „jego gwiazdę na Wschodzie”, udali się oddać Jezusowi pokłon. Dopiero w pałacu Heroda, na podstawie proroctwa, dowiedzieli się o miejscu narodzin Mesjasza: „A ty, Betlejem, ziemio Judy […] z ciebie wyjdzie władca, który będzie pasterzem ludu mego, Izraela”.

Ewangelia nie podaje liczby mędrców. Różne tradycje ukazują ich jako dwóch, czterech, a nawet dwunastu, ale w Kościele przyjęła się liczba trzy, nawiązując do trzech darów. Imiona Kacper, Melchior i Baltazar zaczęły pojawiać się dopiero w VIII wieku i nie są historycznie potwierdzone. Według tradycji Kacper był Afrykańczykiem niosącym mirrę, Melchior Europejczykiem z darem złota, a Baltazar królem azjatyckim, który przyniósł kadzidło.

Każdy z darów przyniesionych przez Mędrców ma głębokie znaczenie teologiczne. Złoto symbolizuje królewską władzę Jezusa, kadzidło – Jego boskość, a mirra – człowieczeństwo i zapowiedź męki Chrystusa. Według tradycji Kacper, przedstawiany jako Afrykańczyk, ofiarował mirrę, Baltazar z Azji przyniósł kadzidło, a Melchior z Europy – złoto.  

Z historycznego punktu widzenia nie możemy jednoznacznie stwierdzić, kim byli Mędrcy. Ewangelista Mateusz pozostawił wiele szczegółów otwartych na interpretację – nie podał ich liczby, pochodzenia ani dokładnej roli społecznej. Jednak ich przesłanie jest jasne: uznanie nowo narodzonego Jezusa za Zbawiciela przez przedstawicieli różnych narodów i kultur.  

Tradycja chrześcijańska z czasem ustaliła liczbę Mędrców na trzech, nawiązując do liczby darów, które przynieśli.  Z punktu widzenia historii i Biblii nie da się jednoznacznie ustalić, kim byli owi Mędrcy. Czy byli magami, królami, czy astrologami – pozostaje to niejasne. Jednak ich przesłanie jest uniwersalne i wciąż aktualne.

Papież Franciszek w homilii na uroczystość Objawienia Pańskiego w 2019 roku zachęcał do naśladowania postawy Mędrców: „Nie dyskutują, ale idą; nie zatrzymują się, rozglądając wokół, lecz wchodzą do domu Jezusa; nie stawiają siebie w centrum, lecz upadają na twarz przed Nim, będącym centrum”. Wskazał, że ich gesty to wyraz bliskości z Panem, otwartości na Jego obecność oraz gotowości do dawania, a nie tylko przyjmowania.

Na początku IV wieku w dniu 6 stycznia obchodzono święto Epifanii (z greckiego „objawienie”), które obejmowało aż cztery wydarzenia: narodzenie Jezusa, pokłon mędrców, chrzest Chrystusa w Jordanie oraz pierwszy cud w Kanie Galilejskiej. Współcześnie te wydarzenia są świętowane oddzielnie.

Papież Benedykt XVI, nawiązując do mędrców, zauważył w 2013 roku, że „trzeba było odwagi, aby przyjąć znak gwiazdy jako nakaz wyruszenia”. Podkreślił, że poszukiwanie prawdy i podążanie za Bożymi wskazaniami były ważniejsze dla nich niż opinie świata.

Obchody święta Trzech Króli mają bogatą symbolikę. W Polsce istnieje zwyczaj pisania na drzwiach liter K+M+B (od imion Mędrców) lub C+M+B (łac. Christus Mansionem Benedicat – „Niech Chrystus błogosławi temu domowi”), co jest wyrazem wiary i zaproszenia Jezusa do życia codziennego. W wielu miastach organizowane są barwne orszaki Trzech Króli, podczas których odgrywane są sceny biblijne, a wierni manifestują swoją wiarę i przywiązanie do wartości chrześcijańskich.

Historia Trzech Króli to opowieść o poszukiwaniu prawdy, wierze i pokorze. Jest przypomnieniem, że w obliczu Boga wszyscy jesteśmy równi, niezależnie od naszego pochodzenia, statusu czy bogactwa. Dlatego o tych „królach” pamiętamy i ich naśladujemy, wyruszając w duchową podróż ku Zbawicielowi. 

wAkcji24.pl | Wiara |Maria Nicińska, obrazy: Diecezja Świdnicka, Pixabay|  05.01.2025