W czasach, gdy relatywizm i ideologizacja często zniekształcają rzeczywistość, Kościół pozostaje niezachwianym strażnikiem prawdy, przypominając, że to ona jest fundamentem wolności i godności człowieka. Nauka nie może istnieć w oderwaniu od prawdy, a prawdziwa edukacja powinna prowadzić do integralnego rozwoju człowieka, obejmując nie tylko sferę intelektualną, lecz także moralną i duchową. Kościół, jako strażnik objawionej prawdy, zawsze dążył do przekazywania rzetelnej wiedzy, służącej człowiekowi zarówno w jego ziemskim, jak i wiecznym życiu.

Jezus Chrystus, określany w Ewangelii jako „Mistrz”, był pierwszym i najwyższym nauczycielem, który przyniósł światu prawdę o Bogu i człowieku. Jego nauczanie miało nie tylko wymiar intelektualny, lecz również egzystencjalny – On sam był ucieleśnieniem prawdy, co podkreśla w słowach: „Ja jestem drogą, prawdą i życiem” (J 14,6). Uczył zarówno słowem, jak i czynem, dając przykład życia w prawdzie i miłości. Jego przypowieści, nauki i rozmowy z uczniami miały na celu ukazanie Bożego planu i prowadzenie ludzi do zbawienia. 

W czasach, gdy wielu faryzeuszów i uczonych w Piśmie zniekształcało Boże prawo, Jezus przywracał jego prawdziwe znaczenie. Posługiwał się prostym, lecz głębokim językiem, zrozumiałym zarówno dla rybaków, jak i dla wykształconych uczonych. Wielokrotnie podkreślał odpowiedzialność tych, którzy przekazują wiedzę, ostrzegając: „Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze obłudnicy, bo zamykacie królestwo niebieskie przed ludźmi” (Mt 23,13). Jego misję edukacyjną kontynuowali apostołowie, a następnie pierwsi chrześcijanie, zakładając wspólnoty uczące prawdy Bożej i promujące rzetelną edukację.

Od samego początku Kościół angażował się w edukację, wychodząc z założenia, że prawda musi być przekazywana kolejnym pokoleniom w sposób rzetelny i odpowiedzialny. Już w II wieku powstała Aleksandryjska Szkoła Katechetyczna, będąca jednym z pierwszych ośrodków nauczania teologicznego i filozoficznego. Nauczano tam nie tylko Pisma Świętego, ale także matematyki, retoryki i nauk przyrodniczych, co pokazuje, jak szerokie było podejście Kościoła do edukacji. 

W średniowieczu to właśnie zakony benedyktyńskie, cysterskie i dominikańskie przechowywały i rozwijały wiedzę, tworząc fundamenty przyszłych uniwersytetów. Mnisi przepisywali manuskrypty, gromadzili księgi i szerzyli kulturę czytania oraz pisania. Dzięki nim myśl starożytnych filozofów, takich jak Arystoteles czy Platon, została zachowana i rozwinięta. 

Jednym z największych osiągnięć Kościoła w dziedzinie edukacji było założenie pierwszych uniwersytetów, które stały się centrami myśli intelektualnej Europy. Uniwersytet Boloński, Uniwersytet Paryski i Uniwersytet Oksfordzki kształciły elity, które wpływały na losy całych narodów. Święty Tomasz z Akwinu, rozwijając myśl scholastyczną, wykazał, że wiara i rozum nie są w sprzeczności, lecz wzajemnie się uzupełniają, co stało się fundamentem katolickiej filozofii nauki.  

Kościół katolicki odegrał ogromną rolę w rozwoju nauki. Duchowni nie tylko gromadzili i kopiowali księgi, ale również sami prowadzili badania i formułowali nowe teorie naukowe. Wśród duchownych, którzy zapisali się na kartach historii nauki, można wymienić Mikołaja Kopernika, kanonika warmińskiego, który sformułował teorię heliocentryczną, zmieniając sposób postrzegania kosmosu. Gregor Mendel, augustianin, uważany jest za ojca genetyki, a jego badania nad dziedziczeniem stały się fundamentem współczesnej biologii. Warto także wspomnieć o Marinie Mersennie, kapłanie, który był jednym z prekursorów teorii liczb pierwszych i mechaniki falowej, oraz Rogerze Baconie, franciszkaninie, który prowadził badania nad optyką i eksperymentalną metodą naukową, uznawanym za jednego z prekursorów współczesnej nauki.  

Obecnie Kościół nadal pełni kluczową rolę w edukacji, prowadząc setki uniwersytetów, tysiące szkół i ośrodków naukowych na całym świecie. W czasach, gdy edukacja staje się często narzędziem ideologizacji, Kościół broni prawdziwej antropologii człowieka, podkreślając jego godność i nienaruszalność prawa naturalnego. Korzysta również z nowoczesnych technologii, takich jak internet, media społecznościowe i platformy edukacyjne, by szerzyć prawdę i przeciwdziałać dezinformacji. Nie ulega modnym ideologiom i nie pozwala, by edukacja stała się narzędziem manipulacji. Jego misja pozostaje niezmienna: kształcić w prawdzie, formować sumienia i wychowywać do odpowiedzialności za dobro wspólne.  

Od czasów Jezusa Chrystusa po współczesność Kościół nieustannie pełni rolę nauczyciela narodów, przekazując wiedzę w zgodzie z prawdą i zasadami moralnymi. Jego wkład w edukację jest niezaprzeczalny – to dzięki Kościołowi powstały pierwsze szkoły, uniwersytety i systemy nauczania, które ukształtowały cywilizację Zachodu. Dziś, kiedy prawda bywa relatywizowana, Kościół nadal stoi na jej straży, przypominając, że tylko edukacja oparta na prawdzie prowadzi do autentycznej wolności człowieka. Jego misja trwa i będzie trwać nadal, prowadząc społeczeństwa do mądrości, rozwoju i duchowego wzrostu. Niech Kościół nadal oświeca umysły i serca, przypominając, że prawda jest niezmienna, a jej poszukiwanie i przekazywanie stanowi fundament każdej autentycznej edukacji.

wAkcji24.pl | Wiara |  źródło: w-Akcji | Ilustracja: Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem – obraz Jana Matejki z 1873 roku | 14.04.2025