Ameryka Północna została odkryta ponoć nie przez Kolumba, ale przez normańskich wikingów, którzy dotarli tam przez Grenlandię. Kluczową rolę odegrał Eryk Rudy, banita z Islandii, który w 982 r. natrafił na nieznany ląd i nazwał go „Zieloną Ziemią”, by zachęcić osadników. Choć nazwa była przesadzona, wówczas klimat mógł sprzyjać rolnictwu, co przyciągnęło islandzkich Normanów. Z czasem powstały osady, handel kwitł, a Grenlandia miała własne biskupstwo.  

Syn Eryka, Leif Erikson, sprowadził chrześcijańskich misjonarzy. Do XIV wieku na wyspie zbudowano około 25 kościołów i kaplic oraz dwa klasztory. Rozwój osadnictwa hamowało jednak pogarszanie się klimatu, konflikty z Inuitami i spadek kontaktów z Europą. Do XV wieku normańskie osady zniknęły, pozostawiając jedynie ruiny.  

Po długiej przerwie Duńczycy, zaniepokojeni aktywnością Anglików i Holendrów, w XVII wieku wysłali na Grenlandię pastora Hansa Egede’a. Jego misja skupiała się na Inuitach, a kluczowym wyzwaniem było tłumaczenie religijnych koncepcji na ich język i kulturę. Egede zastąpił w modlitwie „chleb powszedni” „foką codzienną”, by ułatwić zrozumienie. Jego praca dała początek duńskiej kolonii z Nuuk jako centrum, która do dziś pozostaje stolicą Grenlandii.  

Obecnie większość mieszkańców Grenlandii należy do duńskiego Kościoła Ludowego, który jest luterański. W Nuuk znajduje się jednak niewielka parafia katolicka pod wezwaniem Chrystusa Króla, licząca kilkadziesiąt osób. Założona w 1960 r. przez amerykańskich misjonarzy oblackich, obecnie prowadzona jest przez Instytut Słowa Wcielonego. W kościele uwagę zwraca płaskorzeźba Maryi i Jezusa w tradycyjnych grenlandzkich strojach. Mimo niewielkiej liczby katolików ich obecność jest świadectwem różnorodności religijnej na wyspie.  

Historia chrześcijaństwa na Grenlandii to świadectwo wytrwałości i adaptacji do zmieniających się warunków społecznych, klimatycznych i kulturowych.

W 2000 roku, kiedy świat świętował Wielki Jubileusz 2000 lat chrześcijaństwa, Grenlandia obchodziła również swoje własne wyjątkowe święto – 1000-lecie obecności Kościoła na wyspie. Uroczystości odbywały się w historycznych miejscach związanych z początkami chrześcijaństwa na Grenlandii i, choć organizował je państwowy Kościół luterański, zaproszono na nie także katolików.  

Obchody rozpoczęła Msza święta w ruinach kościoła w Hvalsey, gdzie w XV wieku zanikły ślady po normańskich katolikach. Kolejnym punktem było ekumeniczne nabożeństwo w Qassiarsuk, w ruinach „kościoła Thjodhildury”. To miejsce ma szczególne znaczenie, ponieważ właśnie tam Eryk Rudy założył osadę Brattahlid, a jego żona Thjodhildur, która przyjęła chrześcijaństwo pod wpływem ich syna, ufundowała pierwszą kaplicę na Grenlandii.  

Kulminacją jubileuszu była procesja do ruin katedry w Gardar. Wzięli w niej udział para królewska, ministrowie, biskupi obu wyznań, liczni goście i wierni. W miejscu, gdzie przed wiekami narodziło się chrześcijaństwo na Grenlandii, ponownie zabrzmiały gregoriańskie pieśni, które prawdopodobnie rozbrzmiewały tam już tysiąc lat wcześniej. 

Na największej wyspie świata przebywał polski duchowny, o. Andrzej Szorc CSsR. O. Andrzej przez trzy tygodnie zastępował proboszcza w Nuuk, liczącej 16 tysięcy mieszkańców stolicy Grenlandii. Miejscowy duszpasterz, ks. Christian, który na stałe mieszka w Danii, poszukiwał ochotników do pomocy w opiece nad niewielką katolicką wspólnotą na wyspie. Polski redemptorysta zgłosił się do tej misji, będąc jednym z pierwszych lub nawet pierwszym Polakiem w tej roli na Grenlandii.  

Parafia pod wezwaniem Chrystusa Króla w Nuuk obejmuje całą Grenlandię, gdzie mieszka zaledwie około 200 katolików. Dla porównania większość z 56-tysięcznej populacji wyspy należy do Kościoła luterańskiego. Oficjalnym językiem Grenlandii jest grenlandzki, którego dzieci uczą się w szkołach, a dodatkowo poznają także duński i angielski.  

Grenlandia należy terytorialnie do Danii, a opiekę duszpasterską nad katolikami na wyspie sprawuje diecezja kopenhaska. O. Andrzej, od stycznia 2015 roku pracujący w kopenhaskiej parafii św. Anny prowadzonej przez polskich redemptorystów, posługuje tam w trzech językach: duńskim, polskim i angielskim. Jego obecność na Grenlandii była wyjątkowym świadectwem solidarności i wsparcia dla niewielkiej, ale ważnej wspólnoty katolickiej w tej odległej części świata. 

wAkcji24.pl | Kultura | Maria Nicińska | Obrazy: Krist Konge Kirke, Nuuk katolsk.gl, Nuuk, David Stanley, Ruiny katedry w Gardarze, Svickova Wikipedia| 18.01.2025