Znany kaliszanom jako kolegiata, ten kościół jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych budynków sakralnych w mieście. Jego początki sięgają XIII wieku – początkowo była to drewniana świątynia filialna. W 1303 roku stał się kościołem parafialnym, a w 1359 – kolegiatą, dzięki decyzji arcybiskupa Jarosława Bogorii Skotnickiego.

Gotycka budowla przetrwała niemal 400 lat, jednak w 1783 roku część konstrukcji zawaliła się. Ocalały jedynie niektóre elementy – m.in. prezbiterium, zakrystia i ołtarze. W 1790 roku rozpoczęto odbudowę w stylu późnobarokowym, zachowując pierwotny plan kościoła.

Wnętrze świątyni zdobi wiele cennych zabytków. Wśród nich są m.in. romańska patena z XII wieku – dar księcia kaliskiego Mieszka III, oraz gotycki kielich ofiarowany przez króla Kazimierza Wielkiego. W kolegiacie znajdują się też cenne obrazy, jak gotycka „Matka Boska od ognia” i słynny poliptyk kaliski – dzieło „Mistrza z Gościszowic”. Największym kultem otaczany jest cudowny obraz Świętej Rodziny, zwany obrazem św. Józefa, umieszczony tu około 1670 roku. Już w XVIII wieku uznano go za cudowny, a w 1796 roku został uroczyście ukoronowany.

Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu jest uznawane za najstarsze na świecie miejsce kultu tego świętego. Po II wojnie światowej jego znaczenie jeszcze wzrosło – byli więźniowie obozu w Dachau ufundowali w podziemiach kaplicę jako wyraz wdzięczności za ocalenie, które przypisywali opiece św. Józefa. Od 1947 roku co roku 29 kwietnia pielgrzymują tu z całej Polski.

Historia Cudownego Obrazu Świętej Rodziny, który znajduje się w Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu jest tak samo niezwykła jak sam obraz. Choć jego autor pozostaje nieznany, wiadomo, że został namalowany około 1673 roku. Szczególne miejsce w tym obrazie zajmuje św. Józef, który od wieków odbiera w nim wyjątkową cześć jako potężny orędownik i opiekun proszących o pomoc. 15 maja 1796 roku obraz został uroczyście ukoronowany koronami papieskimi.

Początki kultu sięgają około 1670 roku. Wówczas to ciężko chory chłop o imieniu Stobienia, mieszkający we wsi Solec, błagał Boga o śmierć, ponieważ nie był w stanie znieść cierpienia. W odpowiedzi na jego modlitwy, w nocy ukazała mu się tajemnicza, sędziwa postać, która nakazała mu zamówić obraz przedstawiający Świętą Rodzinę: z Maryją po prawej stronie, św. Józefem po lewej, a pomiędzy nimi trzymające ich za ręce Dzieciątko Jezus. Nad nimi miał się unosić Duch Święty, a nad całą sceną Bóg Ojciec z rozpostartymi ramionami i wypowiedzianymi słowami: „Idźcie do Józefa”. Mężczyzna miał następnie przekazać obraz do kolegiaty kaliskiej, a w zamian – jak zapowiedział nieznajomy – miał odzyskać zdrowie. I rzeczywiście – po wykonaniu polecenia Stobienia natychmiast wyzdrowiał.

Wieść o cudownym uzdrowieniu szybko się rozniosła. Wkrótce coraz więcej wiernych zaczęło modlić się przed obrazem, powierzając swoje prośby zwłaszcza św. Józefowi. Wdzięczni za otrzymane łaski, ludzie ofiarowywali liczne wota, które zaczęły ozdabiać obraz.

W XVIII wieku kult św. Józefa w Kaliszu rozwinął się na niespotykaną wcześniej skalę. Wierni składali liczne świadectwa otrzymanych łask, co skłoniło ówczesnego kustosza, księdza Kłossowskiego, do podjęcia formalnych kroków. Z jego inicjatywy przeprowadzono badania nad cudownymi wydarzeniami. W 1767 roku arcybiskup Władysław Łubieński wydał dekret uznający obraz za „imago gratiosa” – obraz słynący łaskami. Trzy lata później jego następca, arcybiskup Gabriel Jan Podoski, uznał go już za „imago miraculosa”, czyli cudowny.

Ale na tym nie koniec. Akta cudów trafiły również do Rzymu, gdzie watykańscy teologowie po zapoznaniu się z dokumentacją potwierdzili autentyczność niezwykłych wydarzeń. Papież Pius VI zatwierdził te orzeczenia i 31 maja 1783 roku dokonał koronacji kopii kaliskiego obrazu w Rzymie. Sam obraz w Kaliszu doczekał się uroczystej koronacji 15 maja 1796 roku. Było to wydarzenie bez precedensu – podniosłe i radosne, które uczyniło Kalisz jednym z najważniejszych ośrodków kultu św. Józefa w całym Kościele katolickim.

Kalisz, często nazywany najstarszym miastem Polski, to miejsce, które zachwyca nie tylko swoją historią, ale i niepowtarzalną atmosferą. Położony nad Prosną, w sercu Wielkopolski, łączy w sobie bogate dziedzictwo kulturowe z przyjemnym, kameralnym klimatem.

Serce miasta stanowi malowniczy Rynek otoczony kolorowymi kamienicami i zabytkowym Ratuszem, z którego wieży roztacza się widok na okolicę. Warto odwiedzić również Bazylikę św. Józefa, słynącą z cudownego obrazu Świętej Rodziny i będącą ważnym miejscem pielgrzymkowym. Koniecznie trzeba pomodlić się także w gotyckiej Katedrze Świętego Mikołaja oraz odwiedzić inne zabytkowe kościoły na kaliskiej starówce. Spacerując po Kaliszu, warto zajrzeć do Parku Miejskiego – jednego z najstarszych w Polsce, zaprojektowanego w stylu angielskim, z urokliwymi alejkami, mostkami i fontannami. Blisko stąd do Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego, gdzie kultura spotyka się z tradycją sceniczną sięgającą XVIII wieku.

Miłośników historii zainteresuje Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej oraz Rezerwat Archeologiczny na Zawodziu, gdzie można zobaczyć rekonstrukcję wczesnośredniowiecznego grodu. Z kolei Baszta Dorotka, pozostałość dawnych murów miejskich, przypomina o obronnej przeszłości miasta. 

wAkcji24.pl | Podróże|Maria Nicińska, źródło: swietyjozef.kalisz.pl| zdjęcia: Łukasz Bakuła Kolegiata, ŁukaszKalisz Cudowny Obraz Świętej Rodziny, wnętrze Bazyliki Azymut  Wikipedia |  15.03.2025