Biskup Ignacy Dec: Ludzie starsi w oczach młodszych – w świecie realnym i wirtualnym

Zacznijmy od wskazania na najczęstsze postawy wobec ludzi w starszym wieku, jakie możemy dostrzec w codziennym życiu i w mediach. Prawda o nieuchronnej starości wydaje się nie docierać do wszystkich. Zasłużeni staruszkowie bywają niekiedy marginalizowani i zapomniani przez najbliższych w swoich rodzinach. Bez zasadnych przyczyn, z błahych powodów, są umieszczani w Domach Opieki Społecznej. Wiemy, że niekiedy  jest to konieczność z racji różnych chorób, niesprawności fizycznej czy umysłowej, ale niektóre takie przypadki z pewnością wynikają z wygodnictwa.

Osoby znajdujące się w jesieni życia rzadko kiedy pojawiają się w mediach, zwłaszcza w telewizji i Internecie. W mediach wizualnych bywa dziś lansowany wizerunek człowieka młodego, szczupłego, wysportowanego, zdrowego. W licznych reklamach są proponowane różne środki i sposoby na zachowanie młodości. Dla starszych, chcących zbliżyć się do telewizyjnego ideału, oferuje się kremy opóźniające efekty starzenia, specjalne farby do pokrywania siwych włosów, preparaty zapobiegające łysieniu i inne przeróżne czary. 

Gdy przeglądamy dzisiejsze czasopisma i oglądamy telewizję, odnosimy wrażenie, że starość stała się czymś wstydliwym, niemal chorobą, a najważniejszym celem życia staje się  zachowanie młodego wyglądu. 

W niektórych  mediach znajdziemy pogląd, że dzisiejszy postęp techniczny osiągnął już tak wysoki poziom, że zapewni nam w przyszłości długie życie i to w niezłym  zdrowiu, pięknie i tężyźnie fizycznej. Z życia publicznego i medialnego usuwa się fenomen śmierci ludzi starszych.  Pojawiają się także próby fizycznej eksterminacji starszych osób.  W wielu krajach zachodnich zrobiono już zielone światło dla eutanazji. Niestety, mimo tej propagandy, w świecie jest starość, jest cierpienie i jest śmierć. Jakaż  szkoda, że sporo ludzi umiera dziś w zapomnieniu, w samotności, w separacji od najbliższej rodziny. A zdarzają się przypadki, że nie ma kto pochować opuszczonych osób.

Biskup Ignacy Dec: Starość w Piśmie Świętym – pozytywne przymioty osób starszych

O starości znajdujemy wiele pochwał w Piśmie Świętym. Pierwsi patriarchowie i przywódcy religijni np.: Abraham, Izaak, Jakub i jego synowie, Mojżesz, Jozue i inni Boży mężowie,  dożywali szczęśliwie sędziwego wieku. Warto zauważyć, że np. Mojżesz dokonał wielkiego dzieła, zleconego mu przez Boga – wyprowadzenia ludu wybranego z Egiptu – nie w latach młodości, ale w podeszłym wieku. O Gedeonie, synu Joasza, z czasów Sędziów, który wsławił się w walce z Madianitami, jest napisane: „umarł  w szczęśliwej starości” (Sdz 8,32). 

Również w Nowym Testamencie znajdujemy bogobojnych ludzi w starszym wieku. Rodzice Jana Chrzciciela Elżbieta i Zachariasz to ludzie „już posunięci w latach (Łk 1,7). Jezus, czterdziestego dnia po narodzeniu, w czasie ofiarowania  w świątyni jerozolimskiej, chciał być powitany przez starca Symeona i osiemdziesięcioczteroletnią prorokinię Annę. Symeon wziął Dziecię w ramiona, błogosławił Boga, że mógł doczekać ujrzenia przed swoją śmiercią Zbawiciela świata „światło na oświecenie pogan i chwałę ludu Twego Izraela” (Łk 2,32).

Nikodem, członek Sanhedrynu, przyszedł do Jezusa nocą, aby nie zostać rozpoznanym, a potem wziął udział w pogrzebie Jezusa. Św. Jan Paweł II , mówiąc o tych postaciach i o ich świadectwie – w swoim „Liście do moich Braci i Sióstr – ludzi w podeszłym wieku”, napisał: „W służbie Ewangelii wiek nie ma znaczenia”. 

Za św. Janem Pawłem II można zakonkludować, że „w świetle nauczania i terminologii biblijnej starość jawi się zatem jako <czas pomyślny>, w którym dopełnia się miara ludzkiego życia; zgodnie z Bożym zamysłem wobec każdego człowieka jest to okres, w którym wszystko współdziała ku temu, aby mógł on jak najlepiej pojąć sens życia i zdobyć <mądrość serca> „<Starość jest czcigodna – czytamy w Księdze Mądrości – nie przez długowieczność i liczbą lat się jej nie mierzy; sędziwością u ludzi jest mądrość, a miarą starości – życie nieskalane (4.8-9) Starość to ostatni etap ludzkiego dojrzewania i znak Bożego błogosławieństwa.

Biskup Ignacy Dec: Apostolstwo ludzi w starszym wieku

W rozmowach z ludźmi starszymi słyszymy niekiedy wyznania, że czują się już niepotrzebni, bo zostali zepchnięci na margines społeczny, że z ich głosem nikt się juz nie liczy. Uważają, że ich czas już minął i pozostaje już tylko oczekiwać na zakończenie życia.  Myślę, że nasi duszpasterze powinni ludzi w jesieni ich życia otoczyć troskliwą opieką. Ważni są w naszym duszpasterstwie nie tylko młodzi: dzieci i młodzież, nie tylko rodzice i różne grupy społeczne, ale także starsi. 

1. a) Apostolstwo modlitwy

Papież Benedykt XVI, zrzekając się urzędu następcy św. Piotra Apostoła, w lutym 2013 r.,  oznajmił, że udając się w stan spoczynku, nie przestaje posługiwać w Kościele. Zmienia tylko charakter swojej służby;  posługiwanie biskupa Rzymu zamienia na wspieranie Kościół swoją modlitwą. Wszyscy dobrze wiemy, że tak to czynił. Jego aktywność papieska przekształciła się w ukrytą, milczącą modlitwę za Kościół.

1. b) Dzielenie się życiowym doświadczeniem

Ojciec św. Jan Paweł II we wspomnianym już Liście do ludzi w podeszłym wieku. m. in. napisał: „Ludzie starzy pomagają nam mądrzej patrzeć na ziemskie wydarzenia, ponieważ dzięki doświadczeniom zyskali wiedzę i dojrzałość. Są strażnikami pamięci zbiorowej, a więc mają szczególny tytuł, aby być wyrazicielami wspólnych ideałów i wartości, które są podstawą i regułą życia społecznego. Wykluczyć ich ze społeczeństwa znaczy w imię nowoczesności pozbawionej pamięci odrzucić przeszłość, w której zakorzeniona jest teraźniejszość. Ludzie starsi dzięki swej dojrzałości i doświadczeniu mogą udzielać młodym rad i cennych pouczeń „.

1. c) Apostolat cierpienia

Za św. Pawłem można by powiedzieć, że cierpienia całego Mistycznego Ciała Chrystusa  trwać będą do końca świata i każdy z Jego członków je „dopełnia”.  Mamy zatem prawo powiedzieć, że nasze cierpienie ofiarowane  dla Kościoła pomnaża jego dobro i piękno, pogłębia jego świętość. Mamy także możliwość ofiarowania naszych cierpień w konkretnej intencji, za wybranego człowieka.  Trzeba obudzić ludziach chorych świadomość jak ważną cząstką są Kościoła i jak wiele mogą duchowo pomóc Kościołowi i światu składając  swoje cierpienie jako dar dla drugich.    

Biskup Ignacy Dec: Nasze zobowiązania wobec ludzi w starszym wieku

Szacunek, miłość i cześć wobec ludzi w podeszłym wieku wynika z czwartego Przykazania Dekalogu: „Czcij ojca i matkę”. Wiemy, że to przykazanie zajmuje pierwsze miejsce na drugiej Tablicy, dotyczącej powinności człowieka wobec samego siebie i społeczeństwa. Warto  zauważyć, że to przykazanie jest jedynym, któremu towarzyszy obietnica długiego życia. Za Janem Paweł II możemy powiedzieć, że czcić ludzi starszych oznacza spełniać wobec nich trojaką funkcję: akceptować ich obecność, pomagać im oraz doceniać ich zalety.  

W zakończeniu nich nam będzie wolno powrócić do osoby św. Jana Pawła II, który uważał, że każdy etap życia człowieka jest ważny, każdy niesie bogate doświadczenie i jest darem danym od Boga. Zmaganie się naszego Papieża z własną chorobą, cierpieniem i wiekiem  uczyniło go solidarnym z ludźmi niedołężnymi, starymi i ubogimi. 

Konkludując, powiemy, że chorzy są bardzo ważną cząstką Kościoła, że są jego siłą. Winni oni pamiętać, że  ich krzyż nie jest ponad ich siły. Każde zadanie, jakie Bóg powierza  człowiekowi  jest mierzone na jego możliwości. Bóg nam nigdy nie daje takiego krzyża, którego nie potrafilibyśmy udźwignąć. Dlatego za św. Pawłem trzeba sobie często powtarzać: ”Wszystko mogę w Tym, który mnie umacnia” ( Flp 4,13).

Bp Ignacy Dec