Dyrektor ISKK, dr hab. Marcin Jewdokimow, zaznaczył, że instytut zdecydował się zająć tym zagadnieniem ze względu na wyraźną „dysproporcję pomiędzy doświadczeniami życia codziennego a relacjami prasowymi”. Jak powiedział: „Relacje prasowe stanowią wierzchołek góry lodowej pewnego rosnącego problemu społecznego, który dotyczy agresji wobec osób duchownych, ale także miejsc i obiektów kultu”.

Jak poinformował prof. Jewdokimow, badanie objęło cztery główne zagadnienia: doświadczenia przemocy w różnych formach, reakcje duchownych na przemoc lub na zagrożenie przemocą, poczucie bezpieczeństwa związane z pełnieniem posługi oraz przyczyny i dynamikę agresji wobec księży. Dodał, że badaniem objęto księży diecezjalnych, a sam projekt będzie kontynuowany: „Chcemy prowadzić stały monitoring tych zjawisk” – podkreślił.

Dr Karol Leszczyński, inicjator badania z ISKK, zaznaczył, że badanie miało charakter eksploracyjny. Ankieta została przeprowadzona online na przełomie października i listopada 2024 roku. Wzięło w niej udział 966 księży, z czego 614 wypełniło ją w całości.

Wyniki są niepokojące – niemal połowa respondentów (dokładnie 49,7%) przyznała, że w ciągu ostatniego roku doświadczyła jakiejś formy agresji. Najczęściej były to szyderstwa, groźby i wyzwiska (41,6%), a 33,6% księży mówiło o przemocy doświadczanej w internecie. Jak podkreślił dr Leszczyński: *„Można więc powiedzieć, że jest to zjawisko powszechne, jeśli połowa osób na zadane pytanie oświadcza, że doświadczyła tego typu zjawisk”*.

W tym samym czasie dochodziło także do ataków na kościoły, niszczenia mienia, grobów, a także zakłócania Mszy Świętych i nabożeństw. „Jednakże najczęstszą formą była agresja słowna wobec księży” – zaznaczył dr Karol Leszczyński. Z badań wynika także, że duchowni rzadko zgłaszają przypadki agresji. Aż 80,8% nie poinformowało o incydentach odpowiednich instytucji. Powody? Najczęściej księża uważali, że sytuacja nie była wystarczająco poważna (46,2%), nie chcieli angażować się w formalności (22,6%) lub nie mieli zaufania do służb (14,6%).

Co więcej, ponad połowa respondentów przyznała, że unika sytuacji ryzykownych – m.in. poprzez nienoszenie stroju duchownego (sutanny czy koloratki) albo rezygnację z pewnych obowiązków. Tylko 57,2% księży czuło się bezpiecznie w stroju duchownym poza parafią, natomiast bez niego – już 89,7%.

Według uczestników badania głównym źródłem agresji są negatywne przedstawienia duchowieństwa w mediach (96,4%) oraz nasilające się napięcia społeczne i polityczne (91,1%). Aż 85,9% uważa, że poziom agresji wobec księży w Polsce wzrósł w ciągu ostatniej dekady.

Prof. Krzysztof Koseła, przewodniczący Rady Naukowej ISKK, zauważył, że od 2020 roku duchowni znaleźli się w tej samej grupie ryzyka co dziennikarze. „Księża i dziennikarze są w tej samej grupie osób zagrożonych agresją” – powiedział. Jako przyczyny takiego stanu rzeczy wymienił: negatywny obraz duchownych w mediach, konflikt między chrześcijaństwem a liberalizmem (tzw. wojna kulturowa), a także przewinienia samych duchownych. Jak zaznaczył: „Agresja wskazuje na zły stan społeczności”.

Rzecznik Konferencji Episkopatu Polski, ks. Leszek Gęsiak SJ, podkreślił, że dane zawarte w raporcie dają wiele do myślenia. „Miejmy nadzieję, że nie jest to rzecz zupełnie powszechna” – powiedział. Zwrócił uwagę na potrzebę solidarności ze strony wiernych: „Księża także potrzebują tego, że ludzie, dla których pracują, biorą za nich odpowiedzialność”. Zaznaczył, jak istotne jest poczucie, że duchowni nie są sami: „że są z nimi ludzie, którzy – jeśli będzie im dobrze – będą się cieszyć z nimi, ale jeśli będzie im źle to także będą ich wspierać. Szczególnie wtedy, gdy spotykają ich bardzo nieprzyjazne sytuacje, chociażby takie jak w raporcie przygotowanym przez ISKK”.

Ostatnie trzy lata przyniosły wzrost incydentów przemocy wobec księży, zakonnic oraz osób związanych z Kościołem katolickim w Polsce. Napaści te budzą niepokój i stawiają pytania o skuteczność zabezpieczeń wokół duchownych oraz poszanowanie wartości społecznych. Kościół, oprócz nawoływania do pokoju i modlitwy, podejmuje działania w celu zwiększenia świadomości wiernych oraz wsparcia duchowieństwa, szczególnie w kontekście przemocy i zastraszania.

W 2020 roku w Myśliborzu doszło do brutalnej napaści na księdza na stacji benzynowej. Według informacji Prokuratury Okręgowej w Szczecinie, podczas nielegalnej demonstracji proaborcyjnej, w której uczestniczyło około 150 osób, napastnik uderzył księdza w twarz i brzuch, używając wobec niego wulgarnych słów.

W grudniu 2020 roku doszło do zamachu na księdza w Katowicach. Duchowny został zaatakowany przed kościołem, napastnik próbował go zranić ostrym narzędziem. Szybka interwencja świadków zapobiegła eskalacji sytuacji.

W październiku 2021 roku w Białymstoku doszło do napaści na księdza, który został zaatakowany przez młodego mężczyznę. Napastnik wtargnął do kościoła i pobił duchownego, po czym próbował zbiec z miejsca zdarzenia. W wyniku działań policji sprawcę szybko ujęto.

W sierpniu 2021 roku w Poznaniu doszło do ataku na księdza w jednej z lokalnych parafii. Napastnik, po wejściu do kościoła, zaczął wykrzykiwać wulgarne hasła, a następnie zaatakował księdza. Duchowny doznał obrażeń, ale udało mu się uniknąć poważniejszych konsekwencji dzięki szybkiej reakcji wiernych obecnych na miejscu.

W 2024 roku doszło do brutalnego ataku na ks. Lecha Lachowicza.  W akcie przemocy, młody napastnik zaatakował księdza metalowym toporkiem, zadając mu kilka ciosów w głowę, co spowodowało złamanie kości czaszki i rozległy obrzęk mózgu. Proboszcz, znany ze swojego oddania wiernym oraz działalności patriotycznej, doznał także poważnych obrażeń twarzy. Napastnik został spłoszony przez gospodynię plebanii, jednak jego brutalny czyn pozostawił księdza w stanie krytycznym.

W 2025 roku ks. Grzegorz Dymek został zamordowany na plebanii, 

Według informacji portalu klobucka.pl, do zbrodni doszło w piwnicy plebanii. Napastnik najpierw skrępował kapłana, a następnie go zabił.  Jak wynika z nieoficjalnych ustaleń, sprawca mógł zaatakować w momencie, gdy ks. Grzegorz Dymek wrócił do bramy automatycznej, która nie zamknęła się poprawnie.

wAkcji24.pl | Kultura | Maria Nicińska | źródło i zdjęcie (konferencja prasowa) : KEP | 09.04.2025