W Europie istnieją głównie dwa modele nauczania religii w szkołach publicznych: model wyznaniowy i model religioznawczy. Model wyznaniowy opiera się na porozumieniach między państwem a konkretnym wyznaniem, co pozwala na nauczanie religii zgodnie z doktrynami danej wiary. Z kolei model religioznawczy, zarządzany przez władze oświatowe, skupia się na obiektywnym przedstawieniu różnorodności religijnej, bez promowania żadnej konkretnej wiary.

Nauczanie religii w szkołach publicznych w Europie jest pewnym standardem. Oczywiście trzeba powiedzieć, że co kraj to obyczaj, nie ma jednego modelu i zasadniczo te różnice skupiają się czy przebiegają pomiędzy modelem wyznaniowym i religioznawczym.

Wyjaśnię króciutko ten właśnie model wyznaniowy, który realizowany jest między innymi w Polsce. On jest kształtowany na podstawie porozumień zawieranych pomiędzy stroną państwową, a konkretnym wyznaniem, które w danym kraju ma prawo nauczać religię, jak już to zostało powiedziane, nie dotyczy to także tylko kościoła katolickiego w Polsce, ale także innych kościołów.

Ten drugi model, model religioznawczy polega na tym, że tutaj całkowicie kompetencje są oddane władzom oświatowym i państwowym, a więc mamy te dwie możliwości zasadniczo prowadzenia lekcji religii w szkole.

Nauczanie religii:  Aspekt prawny europejski

W 2007 roku Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie opracowała dokument, tak zwane zasady podstawowe z Toledo na temat nauczania o religiach i przekonaniach w szkołach publicznych. I w tym dokumencie bardzo mocno podkreślono potrzebę istnienia edukacji religijnej w ramach oświaty publicznej.

Dlaczego? Istotnym kontekstem powstania zasad były liczne monity ze strony zgromadzenia Parlamentu Rady Europy, które uzasadniały potrzebę edukacji religijnej, tu cytuję, właśnie kryzysem wartości w Europie. A zatem dokument ma na celu jakby lepsze zrozumienie coraz większej różnorodności religijnej na świecie i być może co niektórych zdziwi, wzrastającej obecności religii w sferze publicznej. I teraz oddając prawdzie tej kwestii, trzeba powiedzieć, że te zasady skupiają się zasadniczo na tym modelu religioznawczym, czyli uczenie o religiach. Ale oczywiście celem dokumentu OBiW nie jest absolutnie dawania wytycznych dla tej wyznaniowej lekcji religii, która prowadzona jest chociażby właśnie w naszym kraju, tam gdzie ono funkcjonuje, czy też nie mają absolutnie zamiaru zastąpienia tego modelu wyznaniowego modelem religioznawczym.

ks. prof. dr hab. Roman Buchta: Państwo ma obowiązek postępowania w sposób neutralny i bezstronny, gdy chodzi o sprawy religii i światopoglądu

Jaki jest cel? Autorzy dokumentu mają na uwadze wskazanie zagadnień, które zawsze powinny znaleźć się w ramach nauczania religii w danym kraju, których nie wolno pominąć, które są fundamentalne dla nauczania religii. I zostało to mniej więcej tak ujęte, to pozwolę sobie zacytować, że niezależnie od przyjętego w danym kraju modelu relacji państwo-kościół, na władzach państwowych spoczywa odpowiedzialność za sprawy edukacji i w jej realizacji państwo ma obowiązek postępowania w sposób neutralny i bezstronny, gdy chodzi o sprawy religii i światopoglądu. Wynika stąd, że nauczanie religii w szkołach publicznych może być nauczane właśnie w sposób dwojaki.

Po pierwsze może to być nauczanie historii religii bądź etyki, oczywiście prowadzone w sposób neutralny i obiektywny, ale może być to lekcja wyznaniowa, co zostało podkreślone, o ile istnieją możliwości zwolnienia uczniów z zajęć lub zapewnienia im przedmiotów alternatywnych zgodnie z zachowaniem życzenia rodziców.  Czyli jest to ta sytuacja, która obowiązuje w Polsce.

ks. prof. dr hab. Roman Buchta 

Ks. prof. dr hab. Roman Buchta, profesor Uniwersytetu Śląskiego, dyrektor Wydziału Katechetycznego Kurii Archidiecezji Katowickiej, prezydent Europejskiego Forum Nauczania Religii w Szkołach, przewodniczący Stowarzyszenia Katechetyków Polskich.

wAkcji24.pl | Opinie | 16.05.2024 | Fot. YT