Przysłowie „Mądry Polak po szkodzie” jest głęboko zakorzenione w polskiej kulturze i mentalności. Oznacza, że wiele naszych refleksji i nauk przychodzi dopiero po tym, jak doświadczymy straty lub niepowodzenia. Z jednej strony, to zdanie wyraża pewien rodzaj realizmu — przyznajemy, że popełniamy błędy, a mądrość często rodzi się z porażek. Z drugiej strony, jest to też nieco gorzki komentarz na temat naszej zdolności do przewidywania problemów i wyciągania wniosków z cudzych doświadczeń. Czy rzeczywiście zawsze musimy uczyć się na błędach? Czy często nie jest tak, „Że (Polak) i przed szkodą i po szkodzie głupi” Wiele wskazuje na to, że obserwacja zapisana przez Jana Kochanowskiego ponad 400 lat temu, nadal pozostaje aktualna.

Cieszy mię ten rym: „Polak mądr po szkodzie”;

Lecz jeśli prawda i z tego nas zbodzie,

Nową przypowieść Polak sobie kupi,

Że i przed szkodą, i po szkodzie głupi.

 

Jan Kochanowski, Pieśni. Księgi wtóre. Pieśń V. Pieśń o spustoszeniu Podola

 

Mądry Polak po szkodzie, polskie przysłowie, popularne już w XVI w.

(M. Rej „Polak nie mądr, aż po szkodzie”, Mączyński „Po szkodzie Polak mądr”,  Biernat z Lublina „Kożdy mędrszy po szkodzie”)



RYSZARD STOCHŁA: MĄDRY POLAK PO SZKODZIE?

Ryszard Stochła: Na własne życzenie: wypadki drogowe, włamania…

Każdego dnia słyszymy o wypadkach drogowych spowodowanych nadmierną prędkością, złym stanem technicznym pojazdów lub jazdą po spożyciu alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych. W 2023 r. zatrzymano ponad 90 tysięcy pijanych kierowców. W wypadkach zginęły 1893 osoby. Ponad 24 tysiące osób zostało rannych w tym ponad 7500 ciężko. 

Nasza aktywność w mediach społecznościowych np. na Facebooku umożliwia złodziejom włamywanie się do mieszkań i domów osób, które chwalą się fotkami z wakacji w Hiszpanii, Tajlandii czy Turcji. Po powrocie z takich wakacji właściciele okradzionych mieszkań wyrażają swoje zdziwienie skąd złodziej wiedział o ich nieobecności. 

prace domowe

Reforma edukacji: Zamiast odrabiać prace domowe uczniowie spędzą więcej czasu w internecie?

RYSZARD STOCHŁA: MĄDRY POLAK PO SZKODZIE?

Ryszard Stochła: Mądrzy po szkodzie?

Kryzys finansowy w 2008 r., pandemia COVID, zanieczyszczenie powietrza (smog), kryzysy paliwowe, reforma edukacji, bezpieczeństwo pracy w górnictwie, budownictwie to przykłady na zaniechania kolejnych rządów, samorządów, polityków, przedsiębiorców i… obywateli. Przedstawione przykłady skutkowały nowymi regulacjami w zarządzaniu bankami, inwestycjami w zmianę źródeł ciepła, doinwestowaniem służby zdrowia, dywersyfikacją dostaw paliw, regulacjami w oświacie i poprawą warunków pracy. Nie wyczerpują one jednak znacznie szerszego katalogu spraw, na które reagujemy dopiero po szkodzie. 

Powódź, z którą zmagają się obecnie mieszkańcy południowej i zachodniej Polski jest prawie powtórką powodzi z 1997 r. Wprawdzie wiele od tamtej pory zrobiono aby przeciwdziałać takim kataklizmom, ale… równie wiele nie zrobiono. Były przygotowane projekty i pieniądze na ich realizację. Ale po dwóch dekadach pamięć nieco zawodzi, a interes prywatny  nie ustępuje przed interesem ogółu. 

Donald Trump ks. Jerzy Popiełuszko

Donald Trump: Ksiądz Jerzy Popiełuszko był uosobieniem niezłomnej siły prawdy, dobra i piękna

RYSZARD STOCHŁA: MĄDRY POLAK PO SZKODZIE?

Ryszard Stochła: I po szkodzie głupi…

W Długopolu wysiedlona miałaby zostać prawie połowa wsi. Wariant budowy 16 zbiorników wiązał się z wysiedleniem 2,5 tys. osób. Powstał jednak opór mieszkańców, który wspierali samorządowcy, różnej maści ekolodzy i politycy bo tak się złożyło, że trwała kampania do Parlamentu Europejskiego i musieli zbierać głosy.  Przyjęto wersję budowy dziewięciu zbiorników, kosztem przesiedlenia około 1200 osób. Burmistrz Międzylesia, burmistrz Kłodzka, sołtys Wilkanowa i wielu innych włodarzy wspierali mieszkańców  biegających z transparentami o treści: „Dla zbiornika Wilkanów powiedz NIE”, „Nie oddamy ziemi, nie oddamy domów zbiorniki niepotrzebne są tu nikomu. Długopole Górne mówi NIE!!!

Nie oddali domów. Natura jest jednak bezlitosna i tegoroczna powódź te domy im odebrała.

Często mówi się, że nauka na błędach jest najskuteczniejsza, bo osobiście odczuwamy ich konsekwencje. To prawda. Kiedy doświadczamy czegoś bolesnego, zostaje to głęboko zakorzenione w naszej świadomości. Problem pojawia się, gdy te same błędy popełniamy raz po raz. Wydaje się, że mądrość po szkodzie to nasz narodowy „modus operandi”. Dopiero po katastrofie ekologicznej zaczynamy dbać o środowisko, po wypadku poprawiamy bezpieczeństwo na drogach, po kryzysie gospodarczym zaczynamy mówić o odpowiedzialności finansowej.

Caritas Diecezji Świdnickiej

Ambasador Dzieła Charytatywnego. Caritas Diecezji Świdnickiej może być wzorem dla innych

RYSZARD STOCHŁA: MĄDRY POLAK PO SZKODZIE?

Ryszard Stochła: Wszystko się ułoży? A jeśli nie?

Czy rzeczywiście jesteśmy skazani na bycie „mądrymi po szkodzie”? Może to kwestia naszej mentalności, braku zaufania do ekspertów czy nadmiernej wiary we własną intuicję. Może mamy w sobie zbyt wiele przekonania, że „jakoś to będzie” i „wszystko się ułoży”. Jednak życie pokazuje, że to „jakoś” najczęściej prowadzi do opłakanych skutków.

Jednak w przysłowiu kryje się także pewna nadzieja. Bo jeśli nawet mądrość przychodzi z opóźnieniem, to jednak przychodzi. Pytanie tylko, czy potrafimy z niej skorzystać, zanim kolejne „szkody” nas dopadną? Być może powinniśmy zacząć od zmiany podejścia: przestać bać się prognozować problemy i działać z wyprzedzeniem, a nie w odpowiedzi na kryzys. Przysłowie „mądry Polak po szkodzie” nie musi być naszą codzienną mantrą — możemy z niego wyciągnąć lekcję, aby mądrość zagościła u nas wcześniej. W końcu, „mądry Polak przed szkodą” brzmi o wiele lepiej.

Ryszard Stochła

Brat Albert Chmielowski

Święty Brat Albert - inspiracja do niesienia pomocy potrzebującym

wAkcji24.pl | Opinie | NSS, źródło: w-Akcji nr 10.2024| Zdjęcie: Wrocławianie ratują katedrę i koscioły na Wyspe Piasek fot. EWTN Polska  | 22.10.2024

Mike Hopkins: Eucharystia w kosmosie [CAŁE PRZEMÓWIENIE ASTRONAUTY NASA]

Spędziłem 333 dni w kosmosie. Orbitowałem Ziemię ponad 5300 razy na wysokości 250 mil. I podczas tego czasu były inne stresujące momenty i wydarzenia, chwile strachu, które wystawiały moją wiarę na próbę. Bo jeśli moja wiara była silna, dlaczego musiałem się bać? -...

Mariusz Drapikowski: Położył rękę na mojej głowie. W ciągu tygodnia wrócił wzrok, możliwość poruszania się.

wAkcji24.pl Opinie | Mariusz Drapikowski: Zachorowałem na stwardnienie rozsiane. Straciłem wzrok w jednym oku całkowicie, w drugim w znacznym stopniu. Moja żona jest lekarzem, więc byłem leczony w instytutach w Polsce i na świecie. Niestety choroba rozwijała się gwałtownie, także każdego tygodnia, każdego kwartału znaczna część mojego zdrowia była zabierana.

Ks prał. Stanisław Szczepaniec: Doświadczenie Mojżesza. 5 kroków do pełnej Adoracji

wAkcji24.pl Opinie | Ks. Prał. Stanisław Szczepaniec: Chcę przywołać doświadczenia Mojżesza z góry Horeb. Mojżesz zobaczył tam płonący krzew i powiedział do siebie, podejdę, żeby się przyjrzeć temu niezwykłemu zjawisku.

ks. Jozef Suchar: Bóg pyta – czy zabierzesz mnie do domu?

​​wAkcji24.pl | Ks. Józef Suchar: "Wciąż mi to brzmi w mojej głowie, zwłaszcza w kościele podczas mszy świętej lub adoracji przed Eucharystią". Wypowiedź ks. Suchara podczas konferencji "On tu jest!".     Jestem prostym księdzem z pogranicza ze słabym...

Bp Marek Mendyk: Adoracja sprawia, że nasze kruche, ludzkie możliwości zostają wzbogacone o możliwości samego Boga

wAkcji24.pl Wiara | Biskup Marek Mendyk: Jako adorujący jesteśmy trochę jak ci, co podejmują omdlałe ręce Mojżesza prowadzącego Izraelitów do walki – mówił ordynariusz świdnicki podczas konferencji poświęconej adoracji „On tu jest”.