Zakonnice, Demony i Księża: Kościół Katolicki w Filmach

Jak Kino Przedstawia Kościół Katolicki

Kościół w kinie – jak filmy kształtują nasze postrzeganie Kościoła Katolickiego, od mrocznych egzorcyzmów po skandale i tajemnice…?

Kościół jest pod stałym ostrzałem. Ma to miejsce przede wszystkim w telewizji i oraz w internecie. Jak jednak wygląda sytuacja na ekranie kina? Czy Kościół jest lepiej przedstawiany w filmach niż w mediach?

Duchy i Demony

Kościół w kinie: Duchy i demony

Jeśli zapytać przeciętnego polskiego 9 latka jaki temat jest najbardziej interesujący na lekcjach religii mógłby odpowiedzieć że… egzorcyzmy. Człowieka od małego interesują tematy mroczne. Tak jak widać działa ludzka psychika. Podobnie ze wszystkich ksiąg Biblii ludzi najbardziej ciekawi Apokalipsa Św. Jana. Piekło przedstawione przez Dantego Alighieri jest znane do tej pory na całym świecie, jednak tego samego nie można powiedzieć o reszcie Boskiej Komedii, Czyściu i Raju. 



Kościół w kinie: wpływ 'Egzorcysty'

Jak 'Egzorcysta' zmienił kino grozy

Kościół w kinie: kadr z filmu Egzorcysta

Egzorcyzmy są tematem tak popularnym przez film “Egzorcysta” z 1973 roku. Dwóch katolickich księży próbuje uratować małą, opętaną dziewczynkę. Dziewczynka podczas egzorcyzmu zmienia głos, wykręca głowę o 360 stopni, lewituje, wymiotuje na zielono itd. Typowy zwykły przypadek do egzorcyzmu, prawda? Ludzie mieli płakać i mdleć na widowni, a nawet z niej uciekać. Co zabawniejsze reżyser William Friedkin filmując “Egzorcystę” podobno nigdy nie zamierzał kręcić horroru. 

“Egzorcysta” stał się tak dużym hitem że zapoczątkował podgatunek horroru. Jednocześnie mocno wpłynął na to jak egzorcyzmy, rytułały odpędzania duchów i opętania demoniczne są pokazywane w popkulturze. “Egzorcysta” doczekał się czterech następnych filmów. Inne znane serie gdzie ludzie próbują pozbyć się demonów to “Annabell” oraz “Obecność”. Ostatni duży film o egzorcyzmie “Egzorcysta papieża” był wydany zaledwie rok temu.

Kościół w kinie: Odwrócone krzyże

Ilość księży w filmach o walce z demonami jest różna. Czasem ich w ogóle nie ma. Są jednak inne elementy z “Egzorcysty” które w kółko powtarzają się w horrorach. Są nimi między innymi krzyże. To całkiem zabawne że niezależnie jak mało może być religii w horrorach prawie zawsze pojawią się jakieś krzyże.

Typową sceną z horroru z udziałem krzyża jest bronienie się krzyżem – postać wyciąga krzyż w stronę demona czy jakiegoś innego straszydła – oraz odwracanie krzyża do góry nogami. Dla katolika odwrócony krzyż jeszcze do nie tak dawna nie był pejoratywnym symbolem. Dzięki Hollywood i popkulturze odwrócony krzyż obecnie  kojarzy się z demonami lub satanizmem i jest często pokazywany obok pięcioramiennej gwiazdy.

Kościół w kinie

Demoniczne Zakonnice

Kościół w kinie: upiorne zakonnice

Krzyże więc zostaną na długo. Niestety zostaną także na długo zakonnice. Niestety słowo “niestety” to nie przejęzyczenie. Po krzyżu najczęstszym w filmach elementem związanym z Kościołem są zakonnice. Filmy z upiornymi zakonnicami to kolejny podgatunek horroru. Zakonnice są opętane przez demony, demony ukazują się pod postacią zakonnic, zakonnice są psychopatycznymi mordercami… 

 Wariacji stworzono sporo jednak w ostatniej dekadzie najmocniejszym trendem była demoniczna zakonnica. Standardem się stała zakonnica o bladej twarzy i żółtych świecących oczach. Tego typu film pojawił się chociażby ostatniej jesieni: “Zakonnica II”. Także tej wiosny można zobaczyć horrory w klasztorze w filmie “Niepokalana”. Fakt że w “Niepokalanej” główną rolę gra obecnie bardzo popularna aktorka Sydney Sweeney, jest  dowodem na to jak dobrze horrory z zakonnicami się jeszcze trzymają. 

Kościół w kinie w Innych Kontekstach

Kościół w kinie: Co poza horrorami?

Spróbujmy przejść w mniej mroczne klimaty. Problem w tym, że z będzie z tym bardzo ciężko. W pozytywnym świetle najczęściej widzimy księży podczas ślubu lub pogrzebu. Scena ślubu nie musi być zawsze w kościele, gdyż istnieją śluby cywilne. Pogrzeby mają raczej mało pogodny charakter, jednak tu do tej pory księża są gwarantowani na ekranie przynajmniej na krótką chwilę.  

Skandale i Mroczne Sekrety

Jeśli chcemy szukać w filmach wątków o Kościele najczęściej natkniemy się na skandale. Zazwyczaj o charakterze seksualnym. Jeden z klasyków dreszczowców to “Lęk pierwotny”. Główną zagadką jest pytanie czy ksiądz wykorzystywał seksualnie podopiecznych. Film jest do tej pory oglądany, chociażby ze względu na znanych aktorów: Edwarda Nortona i Richarda Gere.

Podobnie “Spotlight” nie był małym projektem gdyż grali w nim Mark Ruffalo, Michael Keaton i Rachel McAdams. Kogo grali tak znakomici amerykańscy aktorzy? Dziennikarzy odkrywających skandal pedofilski w Kościele Katolickim. Film zdobył nawet dwa Oscary. Meryl Streep podobnie podejrzewała księdza o pedofilę w filmie “Wątpliwość”. “Wątpliwość” z 2009 roku zarobił pół miliarda dolarów.

Przykładów jest oczywiście więcej. Czasem filmy korzystają z teorii spiskowych które nie są związane z tematem seksu. W filmie “Ojciec Chrzestny III” możemy zobaczyć współpracę Kościoła z włoską mafią. “Kod da Vinci” z Tomem Hanksem przywrócił życie wielu teoriom spiskowym rzekomo ukrywanych przez Watykan. Teoriom o żonach i dzieciach Jezusa, artefaktach jak Św. Gral czy sekretnych sektach wewnątrz Kościoła.

Kościół w kinie: Pozytywne Przedstawienia

Rzadkie Wyjątki

Kościół nie zawsze jest kategorycznie źle przedstawiany na dużym ekranie. Nie można mieć jednak złudzeń. Nagonka w mediach na Kościół stale trwa i świat kina jej wtóruje. Jeśli widz nie chce iść na horror z zakonnicami, kryminał czy dreszczowiec ze skandalem pedofilskim, to może nie mieć dużego wyboru. Tylko od czasu do czasu ukazują się filmy typu “Dwóch papieży” czy polski “Johnny”. 

Wpływ Protestantyzmu

Kościół w kinie: protestanckie Stany Zjednoczone

Producenci zagraniczni rzadko chcą wydawać budżet na coś pozytywnego o Kościele bo zapewne spodziewają się, że stracą pieniądze. Według serwisu IMDb film “Dwóch papieży” kosztował 40 mln dolarów (jak na film roku 2019 to nie tak dużo) a zarobił niecałą ćwierć miliona. Podobnie jak na portalu informacyjnym więcej kliknięć otrzyma kontrowersyjny news, tak i mroczny czy kontrowersyjny Kościół w filmie obejrzy więcej osób.

Inna sprawa że kina na zachodzie są zapełnione przede wszystkim filmami ze Stanów Zjednoczonych. Stany Zjednoczone są raczej protestanckie. Hollywood w najlepszym przypadku jest agnostyczny. 

wAkcji24.pl | Kultura | Max Manasterski | 23.05.2024