Stare gazety są niezwykle cennym źródłem wiedzy o dawnych czasach – pozwalają lepiej zrozumieć życie i świat minionych dekad. Tygodnik Niedziela, jedno z najstarszych pism katolickich w Polsce, pełni taką właśnie rolę – dokumentuje historię Kościoła i kraju, wiernie oddając realia minionych lat. Dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego kolejne roczniki tygodnika są digitalizowane i bezpłatnie udostępniane online, co ułatwia dostęp do tych zasobów naukowcom, dziennikarzom, studentom, duszpasterzom i czytelnikom.

Podczas konferencji poświęconej cyfryzacji Niedzieli, abp Wacław Depo powiedział: „Cyprian Kamil Norwid powiedział, że historia to jest nie tylko zapis faktów, które się działy, ale to też siła duchowa, którą się zdobywa na kolanach. W blisko 100-letniej historii pisma to zadanie chcemy jak najlepiej wypełniać”.

W ramach projektu digitalizacji, podzielonego na trzy etapy, udostępniono już tysiące stron archiwalnych wydań. Pierwszy etap objął lata 1981-1992, drugi – okres 1993-2006, a trzeci, zbliżający się do finału, dodaje do zasobów regionalne edycje pisma, m.in. z Gniezna, Torunia, Podlasia czy Łodzi. Wszystkie materiały można znaleźć na platformie niedzielaonline.pl.

Celem digitalizacji jest nie tylko zachowanie dziedzictwa, ale także jego udostępnienie w dialogu ze współczesnym pokoleniem. Jak zauważa prof. Jacek Kurzępa na łamach portalu maika.pl, Niedziela pełni ważną rolę w budowaniu tożsamości narodowej i duchowej. W czasach relatywizacji prawd i wartości, takie archiwa mogą stać się punktem odniesienia dla tych, którzy szukają głębszego sensu. Ks. prof. Mirosław Sitarz podkreślił, że potrzeba powrotu do klarownych zasad, by nie tylko informować, ale także formować współczesnych ludzi.

Digitalizacja blisko stuletniego dorobku Niedzieli pozwala dotrzeć do szerszego grona odbiorców, dając im dostęp do bogatej historii i wartościowych treści. Projekt ten, wspierany z Funduszu Promocji Kultury Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jest kluczowy dla zachowania i promocji katolickiego dziedzictwa w Polsce.

Pierwszy numer katolickiego tygodnika Niedziela ukazał się 4 kwietnia 1926 roku. Powstanie pisma było związane z utworzeniem diecezji częstochowskiej przez papieża Piusa XI bullą Vixdum Poloniae unitas. Pierwszym biskupem nowej diecezji został ks. Teodor Filip Kubina, aktywny działacz społeczny i propagator Akcji Katolickiej, który wcześniej współpracował z Gościem Niedzielnym. Jedną z jego pierwszych decyzji jako biskupa było założenie tygodnika katolickiego. Pierwszym redaktorem Niedzieli został ks. Wojciech Mondry, który pełnił tę funkcję do 1937 roku.

W dziejach Niedzieli stanowisko redaktora naczelnego zajmowali m.in.: ks. Wojciech Mondry (1926–1937), ks. Stanisław Gałązka (1937–1939), ks. Antoni Marchewka (1945–1953), ks. Ireneusz Skubiś (1981–2014), Lidia Dudkiewicz (2014–2019), a od 2019 roku ks. dr Jarosław Grabowski. W trudnych czasach komunizmu, gdy ks. Antoni Marchewka został aresztowany w 1947 roku, jego obowiązki przejęli ks. Marian Rzeszewski i ks. Władysław Soboń.  

Na przestrzeni lat Niedziela była zmuszona trzykrotnie zawiesić działalność: podczas II wojny światowej (1939–1945), w czasach PRL (1953–1981), a także po wprowadzeniu stanu wojennego w grudniu 1981 roku. Warto wspomnieć o wkładzie Zofii Kossak-Szczuckiej, znanej pisarki katolickiej, która współredagowała pismo w 1945 roku. Po 28 latach przerwy, w 1981 roku, dzięki staraniom bp. Stefana Bareły, Niedziela została wznowiona, a jej redaktorem naczelnym został ks. Ireneusz Skubiś. Pierwszy numer powojenny ukazał się 7 czerwca 1981 roku. Mimo kolejnego zawieszenia działalności w czasie stanu wojennego pismo ponownie zaczęło się ukazywać 21 marca 1982 roku. 

Lata 90. przyniosły dynamiczny rozwój tygodnika, który zaczął wydawać dodatki diecezjalne, pismo dla dzieci Moje Pismo Tęcza oraz serię książek Biblioteka Niedzieli. Obecnie Niedziela to nowoczesne medium o zasięgu ogólnopolskim i polonijnym, które działa również jako instytucja multimedialna, posiadająca własne studio internetowe, radiowe i telewizyjne.

Archiwa Niedzieli to coś więcej niż tylko dokumenty prasowe – to świadectwo żywej wiary, pracy duszpasterskiej i zaangażowania społecznego. Na łamach gazety można znaleźć artykuły, rozważania, a także reportaże i opinie, które kształtowały życie religijne Polaków.  

Udostępnienie archiwów online to także wyraz nowoczesnego podejścia do ochrony dziedzictwa. To nieoceniona pomoc dla badaczy, studentów i dziennikarzy, którzy mogą korzystać z tej bazy wiedzy w swoich pracach. Dla Kościoła i społeczeństwa polskiego archiwum Niedzieli to także piękne przypomnienie, jak ważną rolę odgrywały media katolickie w budowaniu tożsamości narodowej, obronie wartości chrześcijańskich i szerzeniu Ewangelii.  

Archiwa są dostępne online na stronie niedzielaonline.pl, a korzystanie z nich to okazja do podróży w czasie, w której możemy na nowo odkryć głosy przeszłości i docenić pracę pokoleń, które budowały polskie dziennikarstwo katolickie. Dzięki tej inicjatywie historia Niedzieli trwa dalej – nie tylko w sercach wiernych, ale także w cyfrowym świecie, gdzie będzie mogła inspirować kolejne pokolenia.

wAkcji24.pl | Kultura | Maria Nicińska | Źródło: maika.pl, niedzielaonline.pl/obrazy| 09.01.2025