Według nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z lipca 2019 roku, PSZOK-i od 2025 roku będą zobowiązane do przyjmowania zużytych tekstyliów i odzieży. Oznacza to, że tekstylia nie mogą już trafiać do kontenerów na odpady zmieszane. Nowe zasady nakładają odpowiedzialność na mieszkańców, ale jednocześnie otwierają możliwości dla recyklingu.

Prezes Stowarzyszenia „Polski Recykling”, Sławomir Pacek, podkreśla, że choć zmiany są konieczne, ich realizacja może być problematyczna. PSZOK-i zazwyczaj znajdują się na obrzeżach miast, co może zniechęcać mieszkańców do oddawania tekstyliów. Ekspert wskazuje, że odpowiedzialność powinna spoczywać głównie na producentach, a edukacja mieszkańców w zakresie segregacji tekstyliów jest kluczowa.

Segregacja tekstyliów może budzić wątpliwości, zwłaszcza że dotychczas wiele osób nie wiedziało, gdzie je wyrzucać. Oto kilka kluczowych zasad:

1. Co zaliczamy do tekstyliów?

Tekstylia obejmują:

• Zużytą odzież (zarówno bawełnianą, jak i syntetyczną),

• Zasłony, firanki,

• Obrusy, pościel, koce,

• Dywany i chodniki,

• Torby tekstylne.

2. Czego nie zaliczamy do tekstyliów?

Nie wrzucajmy:

• Ubrań zabrudzonych chemikaliami,

• Materiałów nasączonych olejami,

• Zużytych butów (chyba że gmina przewidziała odbiór obuwia).

3. Gdzie oddawać tekstylia?

Zgodnie z nowymi przepisami:

• Tekstylia należy dostarczać do PSZOK-ów.

• Niektóre gminy mogą organizować odbiór spod domów lub wprowadzać dodatkowe kontenery w dogodnych lokalizacjach.

• Organizacje charytatywne często przyjmują ubrania w dobrym stanie.

4. Jak przygotować tekstylia do oddania?

• Czystość: Upewnij się, że tekstylia są suche i wolne od plam czy pleśni.

• Sortowanie: Oddziel ubrania nadające się do ponownego użycia od tych, które nadają się jedynie do recyklingu.

• Pakowanie: Użyj worków lub toreb, aby ułatwić transport i przechowywanie tekstyliów.

Produkcja tekstyliów generuje ogromne ilości odpadów i wymaga zasobów naturalnych, takich jak woda czy energia. Recykling tekstyliów może znacząco zmniejszyć emisję CO2 oraz ograniczyć ilość odpadów trafiających na wysypiska. Oto korzyści segregacji:

• Zmniejszenie ilości odpadów: Tekstylia mogą być przetwarzane na nowe produkty, takie jak izolacje, dywany czy tworzywa sztuczne.
• Oszczędność zasobów: Recykling zmniejsza zapotrzebowanie na nowe surowce.
• Wsparcie gospodarki: Rozwój branży recyklingu tekstyliów to nowe miejsca pracy i innowacje technologiczne.

Rola producentów i edukacji

Eksperci podkreślają, że producenci powinni aktywnie uczestniczyć w procesie zagospodarowania odpadów tekstylnych. W ramach Rozszerzonej Odpowiedzialności Producentów (ROP) mogliby finansować systemy zbierania i recyklingu tekstyliów.

Edukacja konsumentów jest równie istotna. Wiele osób wciąż nie wie, jak postępować z odpadami tekstylnymi, co prowadzi do błędów w segregacji. Właściwa informacja – przekazywana za pomocą kampanii społecznych, ulotek czy szkoleń – może znacząco poprawić sytuacje. 

Z początkiem 2025 roku w Polsce weszły w życie nowe przepisy dotyczące segregacji odpadów tekstylnych, co dla wielu z nas może wydawać się kolejnym obowiązkiem do wykonania w codziennym życiu. Jednak, patrząc na te zmiany przez pryzmat nauczania Kościoła oraz encykliki „Laudato Si'”, można dostrzec, że stoją przed nami nie tylko wyzwania, ale i wyjątkowe możliwości czynienia dobra.

W swojej encyklice, papież Franciszek wzywa nas do troski o nasz wspólny dom, podkreślając, że ekologia nie jest jedynie kwestią techniczną, lecz również moralną. Segregacja tekstyliów i odpowiedzialne podejście do odpadów to jeden z konkretnych sposobów realizacji tej troski – zarówno wobec stworzenia, jak i wobec bliźnich.

Jak tekstylia mogą służyć innym?

Choć nowe przepisy obligują nas do oddawania zużytych ubrań i materiałów do Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK), nie oznacza to, że wszystko musi tam trafić. Warto pamiętać, że odzież w dobrym stanie może mieć drugie życie – i to życie, które przynosi dobro nie tylko środowisku, ale również osobom w potrzebie.

Przekazanie niepotrzebnych ubrań na rzecz parafialnych zespołów Caritas lub innych katolickich organizacji charytatywnych działających w naszej okolicy jest konkretną formą miłości bliźniego. Zamiast wyrzucać ubrania, które już nam nie służą, możemy pomóc rodzinom w trudnej sytuacji, osobom bezdomnym czy uchodźcom. Wystarczy przynieść je do odpowiednich punktów zbiórki – wiele parafii prowadzi takie działania przez cały rok.

To również świetna okazja, by zaangażować się w lokalne wspólnoty i wspierać ich inicjatywy. Nawet niewielki gest, taki jak przekazanie ubrań, może stać się cennym wkładem w budowanie solidarności i troski o drugiego człowieka.

Ziemia woła o uzdrowienie

Zmiana sposobu postępowania z tekstyliami jest również odpowiedzią na pilną potrzebę ochrony środowiska. Przemysł odzieżowy, oparty na modelu fast fashion, ma ogromny wpływ na degradację naszej planety – od emisji gazów cieplarnianych po zanieczyszczenie wód i gleby. Recykling odzieży i ograniczanie jej wyrzucania na wysypiska pozwala zmniejszyć ten negatywny wpływ.

Nie możemy zapomnieć, że jako chrześcijanie jesteśmy powołani do bycia „stróżami stworzenia”. Właściwe zarządzanie zasobami, w tym ubraniami, jest więc wyrazem naszej odpowiedzialności za świat, który powierzył nam Bóg.

Praktyczne kroki dla każdego z nas

1. Przegląd szafy – zamiast wyrzucać niepotrzebne ubrania, zastanówmy się, czy ktoś inny nie mógłby z nich skorzystać.
2. Wsparcie lokalnych organizacji – zapytaj w swojej parafii o miejsca zbiórki ubrań lub inne inicjatywy charytatywne.
3. Edukacja i świadomość – włącz się w rozmowy o ekologii w swojej rodzinie, wspólnocie lub sąsiedztwie. Każdy gest ma znaczenie.

Obowiązek czy szansa?

Segregacja tekstyliów może na pierwszy rzut oka wydawać się uciążliwym wymogiem. Jednak jeśli spojrzymy na nią oczami wiary, staje się nie tylko aktem troski o stworzenie, ale i szansą na miłość w działaniu. Papież Franciszek zachęca nas w „Laudato Si'”:

„Niech nasza era będzie pamiętana jako era, która zrodziła wielkoduszne i heroiczne wysiłki, by przekazać przyszłym pokoleniom piękno świata stworzonego przez Boga”.

Niech ten nowy obowiązek stanie się dla nas okazją do wdzięczności za dary, które otrzymaliśmy, i gotowości do dzielenia się nimi z innymi. W ten sposób możemy nie tylko chronić nasz wspólny dom, ale i budować mosty miłości i solidarności w naszych wspólnotach.

wAkcji24.pl |Ekologia | MNS | Źrodło: Filary Biznesu, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Stowarzyszenie „Polski Recykling”

 | Ilustracja: Ideogram | 13.01.2025