14 czerwca 2024 r. Sejm Rzeczpospolitej Polskiej przyjął ustawę o ochronie sygnalistów, uwzględniając wszystkie uwagi Senatu, co oznacza, że prawo pracy ostatecznie wypada z zakresu podmiotowego ustawy. Implementuje ona dyrektywę Parlamentu i Rady Unii Europejskiej, w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenie prawa Unii. Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od ogłoszenia czyli 25 września 2024 r. Wyjątkiem są przepisy o zgłoszeniach zewnętrznych które wejdą w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia. Swoją opinię dotyczącą nowej ustawy o sygnalistach przygotowała dr Teresa Grabowska, związana z Instytutem Biznesu. Poniżej prezentujemy jej stanowisko.

W ten sposób zakończyły się trwające ponad 2,5 roku prace rządowe nad ustawą o ochronie sygnalistów w tym zakresie, które rozpoczęły się w listopadzie 2021r, jeszcze w poprzedniej kadencji Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej. Warto zwrócić uwagę na fakt, jak wysoką cenę płaci Polska, za znaczące opóźnienie wdrożenia przepisów o ochronie sygnalistów. Wyrok Trybunały Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 24 kwietnia 2024 r. zobowiązuje do zapłacenia kary ryczałtu w wysokości 7.000.000 euro oraz dziennej kary 40.000 euro od dnia ogłoszenia wyroku do momentu wprowadzenia omawianych przepisów do prawnego porządku krajowego.

Ustawa o sygnalistach z poprawką Senatu – co oznacza?

Poprawka Senatu od początku budziła największe kontrowersje w ustawie i podzieliła społeczność na zwolenników i przeciwników, wprowadzonej zmiany, polegającej na usunięciu z obszaru naruszeń Spraw, związanych z prawem pracy np. mobbing, molestowanie seksualne w miejscu pracy, dyskryminacja, wstrzymywanie przez pracodawcę wypłaty wynagrodzeń, nie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) czy zmuszanie pracowników do bezpłatnych nadgodzin. Zwolennicy zmian (pracodawcy) argumentują, że osoby zgłaszające naruszenie z zakresu prawa pracy korzystają z dotychczasowej ochrony wskazanej w art.18 (3e) Kodeksu Pracy. Poza tym pracownicy mogą zgłaszać naruszenia prawa pracy do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) zastrzegając anonimowość. Powody senackich poprawek to przede wszystkim obawa, że ustawa będzie używana głównie w sprawach pracy, a to wypaczy jej cel oraz krytyka Głównego Inspektoratu Pracy (GIP), że wszystkie skargi pracownicze będą musiały być rozpatrywane według przepisów ustawy o ochronie sygnalistów co może prowadzić do nadużyć i zwiększać liczbę skarg.

 

Z taką wykładnią nie zgadzają się przeciwnicy zmian w ustawie o sygnalistach wprowadzonych przez Senat czyli związki zawodowe, organizacje społeczne m.in. Fundacja Batorego, Fundacja Instytut Spraw Publicznych czy Helsińska Fundacja Praw Człowieka oraz Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społeczne Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS), podkreślając, że bez prawa pracy w ustawie, w praktyce będą różne procedury na różne potrzeby, co nie sprzyja ani pracownikom ani pracodawcom i może skutkować poważnym chaosem informacyjnym w organizacji. Dlaczego sygnalista, który zgłasza naruszenie prawa dotyczące ochrony konsumentów czy prywatności ma być lepiej chroniony niż ten, który zgłasza mobbing? Jedynym rozwiązaniem jest wspólny standard dla wszystkich zgłoszeń. Dopiero za dwa lata Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społeczne Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przeprowadzi ewaluację tego systemu, sprawdzając działanie nowych przepisów w praktyce i ewentualnie wprowadzając konieczne usprawnienia.

Ustawa o ochronie sygnalistów: kto ma obowiązek wdrożyć przepisy?

Przepisy o ochronie sygnalistów obowiązek mają wdrożyć:

  • podmioty prawne, działające w sektorze publicznym,
  • podmioty prawne działające w sektorze prywatnym, w których pracę zarobkową wykonuje co najmniej 50 osób według stanu na 1 stycznia i 1 lipca danego roku,
  • podmioty obowiązane wymienione w 1. ustawy AML oraz Dyrektywie Unii Europejskiej 2019/1937- załącznik część II B art.2 ust.1 lit. a – niezależnie od ilości osób wykonujących pracę na ich rzecz. Przykłady: banki, zakłady ubezpieczeń, brokerzy i agenci ubezpieczeniowi, domy maklerskie, fundusze inwestycyjne, przedsiębiorstwa pożyczkowe, kantory, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, biura rachunkowe, przedsiębiorstwa audytorskie, biegli rewidenci, notariusze, pośrednicy nieruchomości, przewoźnicy czy podmioty związane z gospodarką odpadami i emisją gazów cieplarnianych itd.

 

Ustawa o ochronie sygnalistów: jakie są najważniejsze działania do wykonania?

Najważniejsze działania  jakie należy wykonać to:

  • Przyjęcie procedury zgłoszeń wewnętrznych – prawidłowa dokumentacja,
  • Zapewnienie ochrony sygnalistom,
  • Stworzenie wewnętrznych kanałów zgłoszeniowych,
  • Podjęcie decyzji czy przyjmowane będą zgłoszenia anonimowe,
  • Wybór odpowiednich osób i zorganizowanie procesu obsługi zgłoszeń,
  • Podejmowanie działań następczych i prowadzenie postępowań wyjaśniających w ramach reakcji na otrzymane zgłoszenie – jedno z najważniejszych i najtrudniejszych zadań osób odpowiedzialnych za system whistleblowingu.
  • Przygotowanie wykazu działań mających wpływ na zmianę mentalności pracowników w ocenie dokonywanych zgłoszeń.

Dla każdego przedsiębiorstwa będzie to poważne wyzwanie, szczególnie dla tych, które nie zatrudniają na stałe prawników, czy compliance oficerów.

 

Ustawa o ochronie sygnalistów: jakie są sankcje za brak wdrożenia przepisów

 

Posiadanie procedury zgłoszeń i prowadzenie działań następczych jest obowiązkiem prawnym, co oznacza, że jego niespełnienie może grozić karami. Jego niespełnienie może polegać zarówno na kompletnym niewdrożeniu tej procedury, czy nie posiadaniu jej istotnych elementów obowiązkowych, które są określone w prawie, ale może też polegać na wadliwej implementacji procedury. Ustawa przewiduje za:

  • utrudnienia dokonywania zgłoszeń – grzywna lub kara pozbawienia wolności do 2 lat,
  • podejmowanie wobec sygnalisty więcej niż 2 działania odwetowe – kara pozbawienia wolności do 3 lat,
  • naruszenie obowiązku poufności tożsamości osoby – grzywna, kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności do roku,
  • nieustanowienie procedury zgłoszeń wewnętrznych lub nieprawidłowej wykrocznie podlegające grzywnie do kwoty 1.080.000 zł, a w niektórych przypadkach 1.620.000 zł.

Oznacza to pracowite wakacje dla organizacji zobowiązanych do ich wdrożenia. Dlatego uważam, że teraz jest ostatni moment, aby rozpocząć prace nad wewnętrzną procedurą, która będzie prawidłowo działać i odpowiadać specyfice organizacji. Popieram wszystkich, którzy nie chcą przeżyć drugiej gorączki RODO i nie chcą zostawiać wszystkiego na ostatnią chwilę. Pracodawcy, zanim podejmą jakieś działania, kupią procedurę czy podpiszą umowę z dostawcą platform zgłoszeniowych – powinni zamówić szkolenie i porozmawiać ze specjalistami, bo warto się dowiedzieć czego tak naprawdę potrzebują.

 

Teresa Grabowska – ekspert Instytutu Biznesu do Spraw sygnalistów i RODO

wAkcji24.pl | Ekonomia | MNS, Źródło: AI  | 14.07.2024 |

Wieczysta adoracja? Diecezja Świdnicka liderem

Wieczysta adoracja Najświętszego Sakramentu to forma modlitwy, która trwa nieprzerwanie – dniem i nocą, przez cały rok. Polega na nieustannym czuwaniu i modlitwie przed wystawionym w monstrancji Ciałem Chrystusa, ukrytym w postaci białego chleba. Odbywa się ona...

Kard. Kazimierz Nycz w Świdnicy: Duchowość Chrystusa ukrzyżowanego, umęczonego i zmartwychwstałego to odpowiedź na potrzeby Kościoła i świata [TYLKO U NAS]

Ks. kardynał Kazimierz Nycz, Wielki Przeor Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu w Jerozolimie w Polsce, wygłosił homilię podczas Mszy św. inwestytury 14 czerwca 2025 r. w katedrze pw. św. Stanisława i św. Wacława w Świdnicy. Tylko u nas cała homilia!Przeżyliśmy piękny i...

Samodyscyplina, szlachetność i odwaga. Tak Zakon Rycerski Świętego Grobu w Jerozolimie definiuje chrześcijanina

Główne wyzwanie, jakie stawia sobie współcześnie Zakon Rycerski Świętego Grobu w Jerozolimie to umacnianie praktyk życia chrześcijańskiego, w absolutnej wierności Papieżowi i nauczaniu Kościoła. Tym, co wyróżnia zakon jest wspomaganie kultu, dzieł charytatywnych,...

Bp Marek Mendyk: Potrzebni charyzmatyczni duszpasterze i katecheci

Bp Marek Mendyk był obecny podczas 401. zebrania plenarnego Konferencji Episkopatu Polski, które odbyło się w Katowicach, temat katechezy parafialnej zajął ważne miejsce w obradach biskupów. W centrum uwagi znalazła się potrzeba odnowy tej formy duszpasterstwa, a...

Będzie wspólna data Wielkanocy dla wszystkich chrześcijan? Papież Leon XIV otwarty na dialog

Wspólna data Wielkanocy od lat pozostaje jednym z najbardziej symbolicznych wyzwań ekumenicznych. Choć zmartwychwstanie Chrystusa stanowi centralny punkt wiary dla wszystkich wyznań chrześcijańskich, jego coroczne świętowanie w różnych terminach przez Kościoły...

„Wzruszenie, które trudno opisać”. Norbert Ryznar o swojej drodze duchowej i święceniach w Rzymie [wywiad w-Akcji]

Przygotowując się do posługi diakonatu, nie spodziewał się, że przyjmie ją w tak szczególnych okolicznościach. Norbert Ryznar z Bystrzycy Kłodzkiej opowiada o swoich wrażeniach z wyjazdu do Stolicy Apostolskiej na jubileuszowe spotkanie.Miesięcznik Katolicki w-Akcji:...

Biskup Świdnicki Marek Mendyk: Niech Polska będzie wielka…

Biskup Świdnicki Marek Mendyk: W naszej przeszłości narodowej znajdujemy szereg wydarzeń świadczących o szczególnej opiece Matki Najświętszej nad naszym krajem: od słynnego potopu szwedzkiego i bohaterskiej obrony Jasnej Góry do czasów najnowszych. Chlubimy się –...

Czy prezydent ma znaczenie? Katolicy i wybory prezydenckie

Wybory prezydenckie w Polsce już niebawem. Każdy obywatel powinien zastanowić się, który kandydat będzie najlepszy, by stać na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium. Tymczasem wiele osób doświadcza...

Marginalizacja religii w szkołach? Kościół mówi „nie”. Stanowcza obrona katechezy

Marginalizacja religii w szkole przez ministerstwo edukacji – Komisja Wychowania Katolickiego KEP zamierza mocno się przeciwstawić.

Ks. Jakub Klimontowski: Bóg zaskoczenia!

Ks. Jakub Klimontowski, Redaktor Naczelny Miesięcznika Katolickiego "w-Akcji": Zdarza się, że ktoś ma jeszcze takie przekonanie o Bogu – a co za tym idzie: także o religii i Kościele – że to wszystko nuda! Gdzieś tam kiedyś napisana Biblia, wszystkie historie dobrze...

Diecezja Świdnicka i Diecezja Legnicka łączą siły

Diecezja Świdnicka i Diecezja Legnicka łączą siły. W jakiej sprawie? Z dniem 1 lipca 2025 roku rozpocznie działalność nowy, wspólny ośrodek formacyjny alumnów diecezji świdnickiej i legnickiej. Będzie on funkcjonował we Wrocławiu, w budynku należącym do ojców...

Relikwie bł. Bartolo Longo w Diecezji Świdnickiej!

Relikwie bł. Bartolo Longo trafiły do parafii pw. św. Jerzego i Matki Bożej Różańcowej w Wałbrzychu, wzbogacając duchowe dziedzictwo tej wspólnoty. Bartolo Longo to postać niezwykła – konwertyta, który z wielką gorliwością poświęcił swoje życie szerzeniu modlitwy...

Cud Eucharystyczny w Indiach: Co wiemy o wydarzeniach w Vilakkannur?

Cud Eucharystyczny w Indiach poruszył serca tysięcy wiernych i ponownie skierował uwagę świata katolickiego na tajemnicę realnej obecności Chrystusa w Eucharystii. W niewielkiej parafii Chrystusa Króla w Vilakannur, w stanie Kerala, podczas porannej Mszy Świętej 24...

Amerykanie przechodzą na katolicyzm. Czy nowy papież Leon XIV zwiększy jeszcze ten trend?

Amerykanie przechodzą na katolicyzm. W diecezji Cleveland w stanie Ohio odnotowano aż 50-procentowy wzrost liczby konwertytów na katolicyzm w okresie wielkanocnym. Choć to imponujący wynik, zjawisko to nie jest odosobnione – podobne tendencje można zauważyć w wielu...

Aktualizacja: Nowy błogosławiony: Męczennik za wiarę ks. Stanisław Streich. Znamy termin beatyfikacji!

Nowy błogosławiony w Polsce. Polski Kościół, a szczególnie archidiecezje poznańska i gnieźnieńska oraz diecezja bydgoska, przygotowuje się do uroczystości beatyfikacji ks. Stanisława Streicha (1902–1938), która odbędzie się już 24 maja 2025 r. Ks. Stanisłąw Streich...

Kim był św. Andrzej Bobola?

Św. Andrzej Bobola, patron Polski,  jest wspomniany 16 maja w Kościele katolickim. Andrzej urodził się 30 listopada 1561 r. w Strachocinie. Pochodził ze szlacheckiej, religijnej rodziny. W latach 1606- 1611, prawdopodobnie w Wilnie, pobierał nauki w jednej ze szkół jezuickich. Tam też nauczył się języka greckiego, co pozwoliło mu na rozczytywanie się w greckich ojcach Kościoła oraz dyskusje z prawosławnymi teologami.

Papież z Chicago. Amerykanie szaleją z radości

Papież z Chicago – to hasło w ostatnich dniach nie schodzi z ust Amerykanów. Po raz pierwszy w historii głową Kościoła katolickiego został obywatel Stanów Zjednoczonych, a dokładnie południowego Chicago – kardynał Robert Prevost, znany dziś światu jako papież Leon...

Czy Fatima jeszcze kryje jakieś tajemnice???

W sercu Portugalii, w małej wiosce Fatima, w 1917 roku miało miejsce jedno z najbardziej znanych objawień maryjnych w historii Kościoła katolickiego. Troje prostych, pasterskich dzieci – Łucja oraz jej kuzyni Hiacynta i Franciszek  – doświadczyło czegoś, co na zawsze...

Modlitwa o powołania. Potrzebujemy odważnych duchownych na trudne czasy

Kościół katolicki z coraz większym niepokojem obserwuje malejącą liczbę powołań kapłańskich i zakonnych. Modlitwa o powołania potrzebna natychmiastowo. Ubywający kapłani i osoby konsekrowane stawiają przed wiernymi pytania o przyszłość głoszenia Ewangelii i...

Rada Konferencji Episkopatu Polski ds. Społecznych: Udział w wyborach obowiązkiem katolika

W związku ze zbliżającymi się wyborami prezydenckimi Rada Konferencji Episkopatu Polski ds. Społecznych apeluje do wszystkich obywateli – a w szczególności katolików – o liczny udział w głosowaniu. Podkreśla, że wybory to nie tylko akt obywatelskiego zaangażowania,...