Agresja sowiecka na Polskę: 17 września 1939 r. to jedna z najtragiczniejszych dat w historii Polski. Tego dnia, niespełna trzy tygodnie po rozpoczęciu II wojny światowej i niemieckim ataku na Polskę, wschodnie granice Rzeczypospolitej przekroczyła Armia Czerwona, realizując tajny pakt zawarty między Związkiem Sowieckim a III Rzeszą – Pakt Ribbentrop-Mołotow.

W wyniku podpisanego 23 sierpnia 1939 r. paktu oba totalitarne mocarstwa podzieliły między siebie Europę Środkowo-Wschodnią. Tajny protokół dołączony do porozumienia przewidywał rozbiór Polski, która miała zostać podzielona wzdłuż rzek Narwi, Wisły i Sanu, z zachodnią częścią przypadającą Niemcom, a wschodnią Sowietom. Dla Polski oznaczało to katastrofalne konsekwencje – naród został schwytany w potrzask między dwoma agresorami.

Gdy 1 września 1939 r. Niemcy zaatakowały Polskę, Polska armia, mimo heroicznej obrony, nie była w stanie stawić czoła potędze Wehrmachtu, wspieranego przez Luftwaffe i zaawansowaną technikę wojenną. Pomimo tego, polscy żołnierze bronili się zaciekle w bitwach takich jak ta nad Bzurą, w obronie Warszawy czy na Helu. W tym kontekście 17 września, gdy Armia Czerwona zaatakowała od wschodu, Polska znalazła się w dramatycznej sytuacji. Dwa totalitarne mocarstwa rozdzierały kraj, który de facto walczył już na dwa fronty.

Przekroczenie granicy przez Armię Czerwoną

17 września o świcie Armia Czerwona przekroczyła granicę wschodnią, podając jako pretekst rzekomą konieczność ochrony ludności ukraińskiej i białoruskiej przed chaosem, który miał wywołać upadek państwa polskiego.

W wyniku agresji ZSRR zajął terytoria wschodniej Polski, obejmujące obszary dzisiejszej zachodniej Ukrainy i Białorusi. Do końca września 1939 r. terytorium Polski zostało podzielone między dwóch okupantów. Niemcy zajęli zachodnie i centralne tereny, a ZSRR wschodnie województwa. 

Prawie dwuletnia okupacja tych terenów przez Związek Sowiecki oznaczała dla polskich obywateli bezwzględny terror. Sowieci stosowali różnorodne represje, takie jak aresztowania, deportacje do łagrów, masowe wywózki, a także dokonali zbrodni katyńskiej.

Agresja sowiecka na Polskę- atak na Kościół

agresja sowiecka na Polskę

Spotkanie oddziałów niemieckich i sowieckich w okolicy Stryja, 20 IX 1939 r. (IPN)

Na Kresach Wschodnich Kościół składał się głównie z dwóch archidiecezji – Wileńskiej i Lwowskiej. Z racji tego, że ideologia komunistyczna opierała się na ateizmie, wszelkie przejawy wiary były bezwzględnie zwalczane przez NKWD i inne radzieckie służby. Okupacja sowiecka stała się czasem brutalnych represji wobec Kościoła – zamykano i niszczono kościoły oraz klasztory, konfiskowano majątek kościelny, wprowadzano wysokie podatki na parafie, zakazywano modlitw i odprawiania Mszy św., a religię usuwano ze szkół.

Jak pisał ks. Józef Jarzębowski w swoim raporcie do prymasa Augusta Hlonda, religię zastąpiono nauką marksizmu, a w przedmiotach szkolnych celowo promowano ateistyczny światopogląd, co widoczne było nawet w programach nauczania fizyki. Dekret o ziemi z 1917 roku sprawił, że majątek Kościoła stał się własnością państwa. Parafie musiały płacić za możliwość korzystania z kościołów, a klasztory zamieniano na więzienia NKWD. Na mocy rozporządzeń NKWD z 1939 i 1940 roku każdy ksiądz i organista był nadzorowany przez funkcjonariusza bezpieki.

W wielu parafiach zabierano księżom plebanie, co zmuszało duchownych do szukania schronienia u parafian. Duchowni byli często zmuszani do ciężkiej pracy, takiej jak wycinka lasów czy budowa dróg. NKWD, korzystając z pomocy informatorów, organizowało siatki szpiegowskie, które stale obserwowały księży i donosiły o treści ich kazań. Kapłani żyli w ciągłym strachu przed aresztowaniem lub zabójstwem, dlatego wierni organizowali straże, by chronić swoich duchownych.

Męczeństwo duchowieństwa

Po zajęciu Kresów przez ZSRR NKWD zaczęło masowo aresztować księży i zakonników. We wrześniu 1939 roku aresztowano 20 duchownych, którzy zostali wywiezieni na Sybir, z czego tylko nieliczni przeżyli. Część kapelanów wojskowych trafiła do Kozielska, gdzie, tak jak wielu polskich oficerów, zostali zamordowani strzałem w tył głowy. W czerwcu 1941 roku, przed wkroczeniem Niemców, NKWD masowo rozstrzeliwało więźniów politycznych, w tym duchownych.

Komunistyczne grupy, które aktywowały się zaraz po wejściu Armii Czerwonej, również mordowały księży. We wrześniu 1939 roku zamordowano kilku proboszczów, a później także innych duchownych.  Wielu z nich wywieziono na Sybir, skąd wielu nie wróciło. Ci, których nie zdążono wywieźć przed niemiecką agresją, zostali rozstrzelani.

NKWD surowo karało księży za kazania uznane za antyradzieckie, a kapłani w więzieniach byli brutalnie torturowani. Ks. Jarzębowski opisywał, że księży poddawano brutalnym przesłuchaniom, często kończącym się śmiercią. Mimo tych strasznych czasów Kościół na Kresach przetrwał dzięki niewielkiej grupie niezłomnych duchownych i wiernych, którzy z narażeniem życia gromadzili się w ruinach kościołów lub domach prywatnych, aby odprawiać nabożeństwa.

Agresja ZSRR na Polskę 17 września 1939 r. stanowi jeden z najczarniejszych momentów w historii II wojny światowej. Dla Polaków był to akt zdrady, który przesądził o dalszym losie kraju w czasie wojny i okupacji. Dziś pamięć o tych wydarzeniach stanowi ważną część polskiej tożsamości historycznej i jest przypomnieniem o tragicznych skutkach totalitaryzmu.

wAkcji24.pl | Wiara | Maria Nicińska | 17.09.2024

 

Apokalipsa małego biznesu. Co piąte przedsiębiorstwo w Polsce zostało zamknięte

Rok 2024 okazał się kolejnym trudnym okresem dla polskich mikroprzedsiębiorców. Aż 566 tys. jednoosobowych działalności gospodarczych przestało funkcjować. Rosnące koszty pracy, wysokie ceny energii i spadająca siła nabywcza konsumentów sprawiają, że prowadzenie...

Czas składać wnioski na 800+. Wsparcie dla rodzin konieczne wobec rosnących kosztów życia

Czas składać wnioski na 800+. Od 1 lutego 2025 roku rodzice mogą składać wnioski o świadczenie 800+ na nowy okres świadczeniowy, który obejmie czas od 1 czerwca 2025 roku do 31 maja 2026 roku. Program ten, będący kontynuacją wcześniejszego 500+, odgrywa kluczową rolę...

Czym są e-Doręczenia i dlaczego możesz ich potrzebować?

E-Doręczenia debiutowały w Polsce z poważnymi problemami. System elektronicznych doręczeń korespondencji urzędowej, od 2025 roku jest już obowiązkowy dla wielu podmiotów. Czym są e-Doręczenia? Jakie korzyści niosą dla firm i obywateli? Jak się do nich przygotować? Oto...

Topniejące oszczędności Polaków – oznaka ubożenia?

Topniejące oszczedności Polaków to poważny problem.  Coraz rzadziej odkładamy pieniądze – w 2024 roku tylko 57% osób zadeklarowało oszczędności, podczas gdy rok wcześniej było to aż 72%. Co gorsza, zaledwie połowa oszczędzających próbuje pomnażać swoje środki. Czy to...

Uwaga deepfake! Sztuczna inteligencja w rękach oszustów

Deep fake to coraz poważniejsze zagrożenie. Przestępcy nie mają żadnych skrupułów. Po fałszywych reklamach z udziałem kapłanów, aktorów, celebrytów i polityków, oszuści zaczęli wykorzystywać wizerunki znanych specjalistów. W swoich działaniach coraz częściej sięgają...

Financial Times: Rosyjski gaz w Unii Europejskiej po zakończeniu wojny na Ukrainie?

Czy rosyjski gaz już niedługo wróci do Unii Europejskiej? Jak donosi Financial Times, unijni urzędnicy prowadzą wstępne rozmowy na temat potencjalnego wznowienia importu rosyjskiego gazu rurociągowego w ramach przyszłego porozumienia pokojowego z Moskwą. Choć temat...

W Polsce trwa boom na szkoły prywatne. Czas by szkoły katolickie to wykorzystały

Coraz większa liczba rodziców decyduje się na wybór szkół prywatnych, w tym szkół katolickich dla swoich dzieci. W ciągu dwóch dekad liczba uczniów w prywatnych podstawówkach wzrosła do niemal 10 proc., a w dużych miastach wskaźnik ten sięga nawet 20 proc. Szkoły...

Technologia, wiara i inwestycje: Czy aplikacje religijne takie jak Hallow są przyszłością ekonomii duchowej?

Nowy, zaskakujący trend – rosnąca popularność aplikacji religijnych, zwłaszcza wśród osób młodych. Czy ten kierunek to tylko chwilowy fenomen, czy raczej nowa rzeczywistość, która redefiniuje zarówno ekonomiczne, jak i duchowe przestrzenie? Przyjrzyjmy się, jak...

Woda dla Madagaskaru. Arcybiskup Tomasz Grysa prosi o pomoc

Woda dla Madagaskaru. Madagaskar, czwarta co do wielkości wyspa na świecie, zmaga się z poważnym kryzysem wodnym. Susze, które od dekady nękają południowo-wschodnią część wyspy, wywołały nieodwracalne zmiany w ekosystemie, utrudniając życie mieszkańców. W diecezji...

Stowarzyszenie Katechetów Świeckich: Pracę straci kilkanaście tysięcy świeckich katechetów!

Wprowadzone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej rozporządzenie zmieniające warunki organizowania nauczania religii w publicznych przedszkolach i szkołach spotkało się z ostrą krytyką Stowarzyszenia Katechetów Świeckich. Organizacja podkreśla, że zmniejszenie liczby...

Europol chce totalnej inwigilacji. Czy rezygnacja z prywatności to cena za bezpieczeństwo w Europie?

W ostatnich latach trwa zażarta debata pomiędzy technologicznymi gigantami a organami ścigania. Teraz, jak wynika z ostatnich wypowiedzi szefowej Europolu Catherine De Bolle, unijna agencja do spraw zwalczania przestępczości zorganizowanej ponownie wywiera presję na...

Caritas Diecezji Świdnickiej. „Są niczym kanał miłosierdzia” [w-Akcji]

Caritas Diecezji Świdnickiej nie miał przerwy na Boże Narodzenie. Okres świąteczny to wyjątkowy czas nie tylko za sprawą kolorowych światełek i przystrojonych choinek, ale także otwartych na potrzebujących pomocy ludzkich serce. W tym roku ich wzrok skierowany jest...