Ryszard Stochła: Mądry Polak po szkodzie? [w-Akcji]

Ryszard Stochła: Mądry Polak po szkodzie? [w-Akcji]

Ryszard Stochła, „w-Akcji”: Przysłowie „Mądry Polak po szkodzie” jest głęboko zakorzenione w polskiej kulturze i mentalności. Oznacza, że wiele naszych refleksji i nauk przychodzi dopiero po tym, jak doświadczymy straty lub niepowodzenia. Z jednej strony, to zdanie wyraża pewien rodzaj realizmu — przyznajemy, że popełniamy błędy, a mądrość często rodzi się z porażek. Z drugiej strony, jest to też nieco gorzki komentarz na temat naszej zdolności do przewidywania problemów i wyciągania wniosków z cudzych doświadczeń. Czy rzeczywiście zawsze musimy uczyć się na błędach? Czy często nie jest tak, „Że (Polak) i przed szkodą i po szkodzie głupi” Wiele wskazuje na to, że obserwacja zapisana przez Jana Kochanowskiego ponad 400 lat temu, nadal pozostaje aktualna.

RYSZARD STOCHŁA: MĄDRY POLAK PO SZKODZIE

Ryszard Stochła: Na własne życzenie: wypadki drogowe, włamania…

Cieszy mię ten rym: „Polak mądr po szkodzie”;

Lecz jeśli prawda i z tego nas zbodzie,

Nową przypowieść Polak sobie kupi,

Że i przed szkodą, i po szkodzie głupi.

Jan Kochanowski, Pieśni. Księgi wtóre. Pieśń V. Pieśń o spustoszeniu Podola

Mądry Polak po szkodzie, polskie przysłowie, popularne już w XVI w.

(M. Rej „Polak nie mądr, aż po szkodzie”, Mączyński „Po szkodzie Polak mądr”,  Biernat z Lublina „Kożdy mędrszy po szkodzie”)

Każdego dnia słyszymy o wypadkach drogowych spowodowanych nadmierną prędkością, złym stanem technicznym pojazdów lub jazdą po spożyciu alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych. W 2023 r. zatrzymano ponad 90 tysięcy pijanych kierowców. W wypadkach zginęły 1893 osoby. Ponad 24 tysiące osób zostało rannych w tym ponad 7500 ciężko. 

Nasza aktywność w mediach społecznościowych np. na Facebooku umożliwia złodziejom włamywanie się do mieszkań i domów osób, które chwalą się fotkami z wakacji w Hiszpanii, Tajlandii czy Turcji. Po powrocie z takich wakacji właściciele okradzionych mieszkań wyrażają swoje zdziwienie skąd złodziej wiedział o ich nieobecności. 

 

Strategia salami

Czym jest strategia salami? Jak jest stosowana wobec Kościoła Katolickiego w Polsce? [ANALIZA]

RYSZARD STOCHŁA: MĄDRY POLAK PO SZKODZIE

Ryszard Stochła: Mądrzy po szkodzie

Kryzys finansowy w 2008 r., pandemia COVID, zanieczyszczenie powietrza (smog), kryzysy paliwowe, reforma edukacji, bezpieczeństwo pracy w górnictwie, budownictwie to przykłady na zaniechania kolejnych rządów, samorządów, polityków, przedsiębiorców i… obywateli. Przedstawione przykłady skutkowały nowymi regulacjami w zarządzaniu bankami, inwestycjami w zmianę źródeł ciepła, doinwestowaniem służby zdrowia, dywersyfikacją dostaw paliw, regulacjami w oświacie i poprawą warunków pracy. Nie wyczerpują one jednak znacznie szerszego katalogu spraw, na które reagujemy dopiero po szkodzie. 

Powódź, z którą zmagają się obecnie mieszkańcy południowej i zachodniej Polski jest prawie powtórką powodzi z 1997 r. Wprawdzie wiele od tamtej pory zrobiono aby przeciwdziałać takim kataklizmom, ale… równie wiele nie zrobiono. Były przygotowane projekty i pieniądze na ich realizację. Ale po dwóch dekadach pamięć nieco zawodzi, a interes prywatny  nie ustępuje przed interesem ogółu.

Mało kto pamięta kiedy fala powodziowa szła na Wrocław (1997 r.) bunt mieszkańców jednej wsi przeciwko decyzji, aby zerwać wały skutkował tym, że utonęło całe miasto. Zarządzający kryzysem mogli wówczas zalać jakieś pola i część małej miejscowości. 

Zbyt wiele osób pamięta co się wówczas działo we Wrocławiu. Skutki obecnej klęski byłyby mniej dotkliwe gdyby w 2019 r. podjęto odważne polityczne decyzje (na szczeblu rządu oraz samorządów) i doprowadzono do realizacji wszystkich planów. Bank Światowy dał wówczas miliard złotych na ochronę przeciwpowodziową. W przebiegu rzeki Białka Lądecka (to ona spustoszyła Lądek Zdrój) miało powstać pięć zbiorników. Na rzece Nysa Kłodzka planowano dwa i kolejne dwa na rzece Ścinawka. Ta część planu miała zapobiegać falom powodziowym w Kotlinie Kłodzkiej i zakończyć regularne kłopoty miejscowości powiatu kłodzkiego. 

SZtuczna inteligencja

Komu odbierze pracę sztuczna inteligencja? Raport PIE i Kościół [ANALIZA I KOMENTARZ]

RYSZARD STOCHŁA: MĄDRY POLAK PO SZKODZIE

Ryszard Stochła: I po szkodzie głupi…

W Długopolu wysiedlona miałaby zostać prawie połowa wsi. Wariant budowy 16 zbiorników wiązał się z wysiedleniem 2,5 tys. osób. Powstał jednak opór mieszkańców, który wspierali samorządowcy, różnej maści ekolodzy i politycy bo tak się złożyło, że trwała kampania do Parlamentu Europejskiego i musieli zbierać głosy.  Przyjęto wersję budowy dziewięciu zbiorników, kosztem przesiedlenia około 1200 osób. Burmistrz Międzylesia, burmistrz Kłodzka, sołtys Wilkanowa i wielu innych włodarzy wspierali mieszkańców  biegających z transparentami o treści: „Dla zbiornika Wilkanów powiedz NIE”, „Nie oddamy ziemi, nie oddamy domów zbiorniki niepotrzebne są tu nikomu. Długopole Górne mówi NIE!!!

Nie oddali domów. Natura jest jednak bezlitosna i tegoroczna powódź te domy im odebrała. 

Często mówi się, że nauka na błędach jest najskuteczniejsza, bo osobiście odczuwamy ich konsekwencje. To prawda. Kiedy doświadczamy czegoś bolesnego, zostaje to głęboko zakorzenione w naszej świadomości. Problem pojawia się, gdy te same błędy popełniamy raz po raz. Wydaje się, że mądrość po szkodzie to nasz narodowy „modus operandi”. Dopiero po katastrofie ekologicznej zaczynamy dbać o środowisko, po wypadku poprawiamy bezpieczeństwo na drogach, po kryzysie gospodarczym zaczynamy mówić o odpowiedzialności finansowej.

Cud, który zmienił świat. 15 sierpnia 1920

Cud, który zmienił świat. 15 sierpnia 1920

Cud 1920. Bitwa Warszawska, znana również jako Cud nad Wisłą, to jedno z najbardziej niezwykłych wydarzeń w historii Polski. Wydarzenie to, które miało miejsce w sierpniu 1920 roku, nie tylko uratowało młodą, odrodzoną Polskę przed nawałą bolszewicką, ale także...

czytaj dalej

RYSZARD STOCHŁA: MĄDRY POLAK PO SZKODZIE

Ryszard Stochła: Wszystko się ułoży? A jeśli nie?

Czy rzeczywiście jesteśmy skazani na bycie „mądrymi po szkodzie”? Może to kwestia naszej mentalności, braku zaufania do ekspertów czy nadmiernej wiary we własną intuicję. Może mamy w sobie zbyt wiele przekonania, że „jakoś to będzie” i „wszystko się ułoży”. Jednak życie pokazuje, że to „jakoś” najczęściej prowadzi do opłakanych skutków.

Jednak w przysłowiu kryje się także pewna nadzieja. Bo jeśli nawet mądrość przychodzi z opóźnieniem, to jednak przychodzi. Pytanie tylko, czy potrafimy z niej skorzystać, zanim kolejne „szkody” nas dopadną? Być może powinniśmy zacząć od zmiany podejścia: przestać bać się prognozować problemy i działać z wyprzedzeniem, a nie w odpowiedzi na kryzys. Przysłowie „mądry Polak po szkodzie” nie musi być naszą codzienną mantrą — możemy z niego wyciągnąć lekcję, aby mądrość zagościła u nas wcześniej. W końcu, „mądry Polak przed szkodą” brzmi o wiele lepiej.

 

Ryszard Stochła

Rozmowy w Akcji!

wAkcji24.pl | Opinie| Ryszard Stochła „w-Akcji” nr 9-10/2024 | Fot. Wrocławianie walczą o wyspę Piasek – zdjęcie EWTN.pl  | 15.11.2024

Jasna Góra: Ilu pielgrzymów w tym roku?

Jasna Góra- pielgrzymkowe centrum Polski. To właśnie tam w dniach 13 i 14 sierpnia, tuż przed uroczystością Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, dotarło około 35,5 tysiąca pątników. Do tej liczby trzeba dodać jeszcze kilka tysięcy pielgrzymów sztafetowych, którzy...

Z modlitwą szli bronić Ojczyzny. 15 sierpnia – święto Wojska Polskiego

Polacy z modlitwą szli bronić Ojczyzny od... zawsze? Sierpień to miesiąc pełen symboliki i pamięci dla Polaków. W tym okresie obchodzimy rocznicę Powstania Warszawskiego, Bitwy Warszawskiej, Święto Wojska Polskiego oraz Święto Matki Bożej. Każde z tych wydarzeń jest...

Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny- święto pełne tradycji

Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 15 sierpnia jest jedną z 3 najważniejszych uroczystości maryjnych. Zatwierdzone przez Piusa XII jako dogmat wiary dopiero w 1950 roku, obchodzone jest już od V wieku! Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny...

Cud, który zmienił świat. 15 sierpnia 1920

Cud 1920. Bitwa Warszawska, znana również jako Cud nad Wisłą, to jedno z najbardziej niezwykłych wydarzeń w historii Polski. Wydarzenie to, które miało miejsce w sierpniu 1920 roku, nie tylko uratowało młodą, odrodzoną Polskę przed nawałą bolszewicką, ale także...

5 sposobów na radość. Bóg chce z nami w naszym życiu świętować

Radość jest jednym z fundamentalnych aspektów życia chrześcijańskiego, a jej znaczenie jest głęboko zakorzenione w Piśmie Świętym i nauczaniu Kościoła. Biskup Świdnicki Marek Mendyk, w swojej homilii, która została wygłoszona na Jasnej Górze, podkreślił, że Bóg nie...

Nowi święci: Carlo Acutis i Piotr Jerzy Frassati. Znamy termin kanonizacji

Papież Leon XIV zdecydował - już niedługo odprawi Mszę św. połączoną z obrzędem kanonizacji dwóch młodych włoskich błogosławionych: Piotra Jerzego Frassatiego i Carla Acutisa. Po tym, jak Ojciec Święty uznał cud za wstawiennictwem błogosławionego nastolatka Carla...

Różaniec przywołuje powołania. Nowe badania naukowców

Różaniec odpowiedzialny za powołania? Najnowsze badania pokazują, że kult maryjny – szczególnie modlitwa różańcowa – odgrywa kluczową rolę w rozeznawaniu i umacnianiu powołania do życia kapłańskiego i zakonnego. Raport opracowany przez Centrum Badań Stosowanych w...

Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny – 5 rzeczy, których nie wiesz

Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny obchodzone 15 sierpnia upamiętnia zakończenie życia na ziemi Matki Jezusa. Początkowo, w VI wieku, było ono znane jako „Zaśnięcie Matki Bożej”. Z czasem, w VIII wieku, święto stało się jednym z najważniejszych w Kościele, zaraz...

Ks. Krzysztof Dukielski nie będzie biskupem pomocniczym Diecezji Radomskiej

Ks. Krzysztof Dukielski został nowym biskupem pomocniczym Diecezji Radomskiej decyzją Ojca Świętego Leona XIV, ogłoszoną 12 lipca 2025 roku przez Nuncjaturę Apostolską w Polsce. Jednak ostatecznie ks. Krzysztof Dukielski nie zostanie biskupem pomocniczym Diecezji...

Amerykańska Częstochowa. W USA rusza 38. Polonijna Pielgrzymka do Merrilville

Amerykańska Częstochowa? Już po raz 38. Polonia z Chicago i okolic wyruszy na wyjątkową pieszą pielgrzymkę do Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Merrillville w stanie Indiana. To wydarzenie, które na stałe wpisało się w kalendarz duchowy tamtejszej wspólnoty,...

Miesiąc trzeźwości: Historia krucjaty trzeźwości Prymasa Stefana Wyszyńskiego

Każdego roku w Polsce sierpień jest obchodzony jako Miesiąc Trzeźwości. Jest to czas, kiedy wiele osób rezygnuje z alkoholu, aby zwrócić uwagę na problem uzależnień.  Inicjatywa ta stała się ważnym elementem społecznej kampanii edukacyjnej, skierowanej do wszystkich...

Tylko TOTALNY KATAKLIZM mógłby sprawić, że staniemy [PODCAST]

"Tylko totalny kataklizm mógłby sprawić, że się zatrzymamy" - mówi ks. Barłomiej Łuczak, (Pielgrzymka Świdnicka).    Odcinek Podkastu “Rozmowy w Akcji” poświęcony pielgrzymce Zapraszamy do wysłuchania  odcinka naszego podcastu, w którym Kinga Stawińska...

Księży dopada stres i depresja? Złe wieści z Francji

Złe wieści z Francji. Coraz więcej francuskich księży zmaga się z poważnymi problemami psychicznymi i fizycznymi. Najnowsze badania pokazują, że aż 20% z nich wykazuje objawy depresji, a 2% cierpi na wypalenie zawodowe. Dochodzą do tego problemy zdrowotne, takie jak...

Rób to 5 razy dziennie, a już po miesiącu zauważysz ogromne zmiany

Rób to 5 razy dziennie, a będzie lepiej. Ale co? W dzisiejszych czasach coraz więcej mówi się o zdrowym stylu życia i znaczeniu odpowiedniej diety dla naszego ciała. Specjaliści zalecają, aby spożywać warzywa i owoce co najmniej 5 razy dziennie, ponieważ dostarczają...

Kościół w XXI wieku: święci idą do VR. Wirtualne spotkanie z bł. Carlo Acutisem

Jak wygląda Kościół w XXI wieku? Carlo Acutis, młody błogosławiony, który zasłynął swoją wiarą i cyfrową pasją, staje się bohaterem pierwszego na świecie doświadczenia VR poświęconego świętości. Projekt zadebiutował podczas Purpose Fest 2025 w Sydney i ma na celu...

Ks. Marek Ochlak OMI – nowy polski biskup na Madagaskarze!

Ks. Marek Ochlak został nowym biskupem na Madagaskarze! „Pokój rodzi się w sercu biskupa wtedy, gdy biskup jest człowiekiem modlitwy” – te słowa abp. Tomasza Grysy, nuncjusza apostolskiego na Madagaskarze, stały się mottem wyjątkowej uroczystości, która odbyła się 6...

Przyszłość internetu należy do maszyn? Co z katolickimi portalami?

Internet powstał z myślą o ludziach, ale jego przyszłość internetu może już teraz należeć do maszyn. Według dziennikarza BBC Thomasa Germaina w artykule „Is Google about to destroy the web?”, wkraczamy w epokę, w której to sztuczna inteligencja – a nie użytkownicy –...

Bł. ks. Stanisław Streich czczony w Rzymie

Bł. ks. Stanisław Streich będzie czczony w Rzymie! W jednym z najważniejszych miejsc chrześcijańskiego Rzymu – Bazylice św. Bartłomieja na Wyspie Tyberyjskiej – odbyła się wyjątkowa uroczystość z udziałem polskich biskupów i kapłanów. W czasie Mszy Świętej,...

Młodzi w Kościele. Przyszłość katolicyzmu według badań naukowych

Młodzi w Kościele  - zaskakujące rezultaty badania przeprowadzonego przez Fundację Centrum Badania Opinii Społecznej na zlecenie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Jedynie niecałe 40% młodych osób deklaruje się jako wierzący. Mimo to, ponad połowa...

Różaniec jest po prostu zdrowy. Badania naukowe pokazują korzysci z odmawiania różańca

Różaniec może pozytywnie wpływać na zdrowie psychiczne – tak wynika z badań opublikowanych w najnowszym numerze amerykańskiego czasopisma „Journal of Religion and Health”. Naukowcy przedstawili nie tylko korzyści płynące z tej praktyki, ale także ciekawe informacje na...

O autorze

Redakcja

Portal Katolicki wAkcji24.pl to nowoczesne miejsce w sieci dedykowane dla wiernych i sympatyków Kościoła katolickiego, poszukujących pogłębionej wiedzy oraz inspiracji z różnych dziedzin życia. Oferuje on szeroki zakres działów od duchowości po kulturę, ekonomię, podróże i historię, dostarczając wartościowych treści i katolickiej perspektywy na współczesne tematy.

Diecezjalna Agencja Informacyjna DAI24.pl

Nowy numer „w-Akcji”!

Rozmowy w Akcji – Nasz PODKAST!

NASZ PARTNER: EWTN – TELEWIZJA NA ŻYWO

NASZ PARTNER

ARCHE TRAVEL

CENTRUM PROMOCJI TURYSTYKI ARCHE

Tematy w Akcji

POPULARNE

Wiara
Kultura
Home
Ekonomia
Opinie