Ks. Jerzy Popiełuszko jest jedną z najbardziej znamiennych postaci oporu wobec komunistycznych władz w Polsce. Jego życie, pełne poświęcenia i odwagi, zakończyło się brutalnym morderstwem przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa w 1984 roku. W tym artykule przybliżymy jego życie, działalność oraz okoliczności śmierci.

Ks. Jerzy Popiełuszko – powołanie

Jerzy Popiełuszko urodził się 14 września 1947 roku we wsi Okopy koło Suchowoli na Podlasiu. Jego rodzice, Marianna i Władysław, prowadzili gospodarstwo rolne. Po maturze w 1965 roku wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Warszawie. Na początku drugiego roku studiów został wcielony do wojska. W latach 1966-1968 odbył służbę wojskową w specjalnej jednostce dla kleryków w Bartoszycach. Wcielanie kleryków do wojska było jedną z form prześladowania Kościoła przez komunistyczne władze. W wojsku Jerzy Popiełuszko odznaczał się odwagą w obronie swoich przekonań, co prowadziło do różnorodnych szykan.

Po powrocie z wojska ciężko zachorował i przez resztę życia zmagał się z problemami zdrowotnymi. Święcenia kapłańskie przyjął 28 maja 1972 roku z rąk kardynała Stefana Wyszyńskiego. Na obrazku prymicyjnym zapisał słowa: „Posyła mnie Bóg, abym głosił Ewangelię i leczył rany zbolałych serc”.

Dalsze lata życia

W roku akademickim 1979/1980 pracował w Duszpasterstwie Akademickim Św. Anny, gdzie prowadził konwersatorium dla studentów medycyny. Pod koniec 1978 roku został mianowany duszpasterzem średniego personelu medycznego. Odtąd co miesiąc odprawiał mszę w kaplicy Res Sacra Miser. Te modlitewne spotkania tworzyły wspólnotę formacyjną, szczególnie dla pielęgniarek, które m.in. organizowały ochotniczą służbę medyczną podczas pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski w 1979 roku.

Od 20 maja 1980 roku ks. Jerzy pracował w parafii Św. Stanisława Kostki. Zajmował się duszpasterstwem średniego personelu medycznego oraz Duszpasterstwem Ludzi Pracy, powstałym w sierpniu 1980 roku. W październiku 1981 roku został mianowany diecezjalnym duszpasterzem służby zdrowia i kapelanem Domu Zasłużonego Pracownika Służby Zdrowia.

Ks. Popiełuszko – pierwsza Msza św. dla hutników

 

Jerzy Popiełuszko

Źródło: Andrzej Iwański – http://fbc.pionier.net.pl/zbiorki/dlibra/docmetadata?id=25, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=26568709

Latem 1980 roku, 31 sierpnia, delegacja strajkujących hutników poprosiła o przybycie księdza do huty. 

Kapelan Księdza Prymasa przyjechał do kościoła Św. Stanisława Kostki. W zakrystii zwrócił się z prośbą do ks. Czarnoty, który jednak przygotowywał się do odprawiania Mszy Św.  Wtedy zgłosił się ks. Popiełuszko. Ks. Jerzy wspominał ten dzień jako niezwykle emocjonujący i pełen obaw, jednak spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem. Od tego momentu zaczął regularnie odprawiać msze dla hutników i organizować dla nich katechezę oraz wykłady na różne tematy.

Ks. Jerzy Popiełuszko – pomoc dla prześladowanych

Podczas stanu wojennego ks. Popiełuszko organizował pomoc dla prześladowanych i krzywdzonych oraz uczestniczył w procesach osób aresztowanych za przeciwstawianie się władzy. Od 28 lutego 1982 roku odprawiał msze za Ojczyznę, w których interpretował moralny wymiar współczesnych wydarzeń przez pryzmat Ewangelii i nauki Kościoła.

Działalność ks. Jerzego przyciągnęła uwagę władz, które zaczęły go intensywnie prześladować. Jego mieszkanie było wielokrotnie włamywane, śledzono go, niszczono jego samochód, a nawet wrzucono ładunek wybuchowy do jego mieszkania. Był też dwukrotnie uczestnikiem podejrzanych wypadków samochodowych. 

Prześladowanie ks. Jerzego Popiełuszki przez władzę

 

Jerzy Popiełuszko

Źródło: Andrzej Iwański – http://fbc.pionier.net.pl/zbiorki/dlibra/docmetadata?id=25, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=26562142

27 lipca 1982 roku Józef Paliwoda, mieszkaniec Warszawy, złożył donos do Urzędu do Spraw Wyznań, instytucji powołanej w 1950 roku w celu utrudniania działalności Kościoła. W swoim piśmie Paliwoda informował, że dwa dni wcześniej, podczas mszy w parafii św. Stanisława Kostki na Żoliborzu, odbyły się „występy artystyczne o wybitnie antypaństwowym i antysocjalistycznym charakterze”.

Twierdził, że artyści występujący w kościele, za pomocą specjalnie przygotowanych tekstów pieśni i zmienionych deklamacji znanych utworów, szerzyli nienawiść do władzy ludowej i podżegali do wystąpień przeciw niej. Msza miała miejsce w antykomunistycznej scenerii: flagi państwowe były przykryte kirem, a na honorowym miejscu znajdował się orzeł z koroną. Według obywatela Paliwody, wszystko to miało „na wskroś poniżający” wydźwięk wobec ustroju Polski Ludowej.

Służba Bezpieczeństwa w akcji

Ksiądz Popiełuszko odprawił pierwszą mszę za ofiary stanu wojennego 17 stycznia 1982 roku. Tydzień później, 23 stycznia, warszawski biskup pomocniczy Jerzy Modzelewski został wezwany na spotkanie z prezydentem Warszawy Jerzym Majewskim i dyrektorem Wydziału ds. Wyznań Jerzym Śliwińskim. Zarzuty wobec ks. Popiełuszki dotyczyły mszy z 17 stycznia, która, według władz, miała zostać zorganizowana w taki sposób, aby wzbudzić poczucie krzywdy i wrogości wobec władz. Funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa nagrywali mszę i dokumentowali zachowania uczestników.

Służba Bezpieczeństwa dokładnie monitorowała msze ks. Popiełuszki, odnotowując na przykład 29 sierpnia udział około 5 tysięcy osób. Szczególne zainteresowanie wzbudziły dekoracje kościoła, upamiętniające drugą rocznicę podpisania porozumień gdańskich – flagi narodowe i transparenty Solidarności. Centralnym elementem wystroju był plakat przedstawiający chłopca w koszulce Solidarności z napisem „Mam już dwa lata”.

Ks. Popiełuszko w swojej homilii cytował prymasa Stefana Wyszyńskiego, papieża Jana Pawła II i prymasa Józefa Glempa, mówiąc o potrzebie poszanowania praw i godności ludzi oraz podkreślając, że mimo stanu wojennego naród jest gotowy do pracy dla dobra ojczyzny.

Kolejne oskarżenia 

Reakcja władz na słowa ks. Popiełuszki była szybka – już następnego dnia minister Adam Łopatka wysłał list do abp. Bronisława Dąbrowskiego, twierdząc, że z winy ks. Popiełuszki zgromadzenie religijne przekształciło się w manifestację polityczną. Władze oskarżały go o ciągłe odwoływanie się do Solidarności, zdelegalizowanej w grudniu 1981 roku.

Początkowo władze stosowały wobec ks. Popiełuszki taktykę oczerniania go przed przełożonymi, ale jesienią 1982 roku zaczęły grozić mu odpowiedzialnością karną za organizowanie mszy za ojczyznę i „nielegalną działalność”. 2 grudnia 1983 roku dwunastu funkcjonariuszy SB przyszło na plebanię kościoła św. Stanisława Kostki, aby wręczyć ks. Popiełuszce wezwanie do prokuratury, jednak dzięki zgromadzonym ludziom nie udało im się tego dokonać. Ksiądz stawił się w prokuraturze dopiero 12 grudnia, gdzie oskarżono go o nadużywanie wolności sumienia i kształtowanie wrogich postaw wobec władzy.

Fałszowanie dowodów

Podczas przeszukania jego mieszkania, zainscenizowanego przez SB, „znaleziono” obciążające materiały, które wcześniej podrzucono. Po przesłuchaniu i przeszukaniu ks. Popiełuszko został zwolniony dzięki presji władz kościelnych. Wśród funkcjonariuszy SB biorących udział w prowokacji był Leszek Pękala, który później, 19 października 1984 roku, uczestniczył w porwaniu i zabójstwie ks. Jerzego.

Trzej sprawcy utrzymywali, że nie planowali jego zabójstwa, a jedynie „fizyczne dokuczenie”, co jednak obejmowało brutalne bicie i znęcanie się, a w efekcie doprowadziło do śmierci księdza. Przygotowali się do tego starannie, między innymi planując porzucenie jego ciała w taki sposób, aby nie zostało znalezione. 

19 października 1984 r. ks. Popiełuszko został porwany przez oficerów Służby Bezpieczeństwa z IV Departamentu MSW, przebranych za funkcjonariuszy drogówki. Po brutalnych torturach esbecy skrępowali księdza sznurem, ciało obciążyli workiem z kamieniami i wrzucili do rzeki. Zwłoki kapłana wyłowiono z zalewu na Wiśle 30 października 1984 r.

Pochowano go przy kościele św. Stanisława Kostki, a nie na Powązkach czy w rodzinnej Suchowoli – jak chciały ówczesne władze. W pogrzebie, 3 listopada 1984 r., wzięło udział ok. 800 tys. wiernych oraz blisko tysiąc księży.- Serwis Rzeczypospolitej Polskiej

 

Jerzy Popiełuszko

Źródło: Andrzej Iwański – http://fbc.pionier.net.pl/zbiorki/dlibra/docmetadata?id=25, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=26568384

– Czcimy dziś pamięć bł. ks. Jerzego Popiełuszki – postaci bardzo ważnej w najnowszej historii Polski, kiedy to w latach 80. odzyskiwaliśmy wolność. Kapłan był zaangażowany w sprawy religijne i społeczne, a jego śmierć wstrząsnęła Polską. Bestialski mord obnażył prawdziwy charakter komunistycznego rządu i jego podejście do Kościoła w Polsce i do „Solidarności”. Ta sprawa zintegrowała ponownie działaczy opozycji. (…) Ksiądz Popiełuszko to także wzór posługi kapłańskiej – bycia blisko ludzi, często kosztem własnego bezpieczeństwa. To, co głosił, miało także odzwierciedlenie w jego życiu – wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski w 39. rocznicę męczeńskiej śmierci ks. Popiełuszki

Wszystko to ukazuje, jak wielką presję i prześladowania ze strony władz komunistycznych musiał znosić ks. Jerzy Popiełuszko za swoją działalność na rzecz prawdy i sprawiedliwości.

 

wAkcji24.pl | Maria Nicińska | Wiara | 5.07.2024

 

Wieczysta adoracja? Diecezja Świdnicka liderem

Wieczysta adoracja Najświętszego Sakramentu to forma modlitwy, która trwa nieprzerwanie – dniem i nocą, przez cały rok. Polega na nieustannym czuwaniu i modlitwie przed wystawionym w monstrancji Ciałem Chrystusa, ukrytym w postaci białego chleba. Odbywa się ona...

Kard. Kazimierz Nycz w Świdnicy: Duchowość Chrystusa ukrzyżowanego, umęczonego i zmartwychwstałego to odpowiedź na potrzeby Kościoła i świata [TYLKO U NAS]

Ks. kardynał Kazimierz Nycz, Wielki Przeor Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu w Jerozolimie w Polsce, wygłosił homilię podczas Mszy św. inwestytury 14 czerwca 2025 r. w katedrze pw. św. Stanisława i św. Wacława w Świdnicy. Tylko u nas cała homilia!Przeżyliśmy piękny i...

Samodyscyplina, szlachetność i odwaga. Tak Zakon Rycerski Świętego Grobu w Jerozolimie definiuje chrześcijanina

Główne wyzwanie, jakie stawia sobie współcześnie Zakon Rycerski Świętego Grobu w Jerozolimie to umacnianie praktyk życia chrześcijańskiego, w absolutnej wierności Papieżowi i nauczaniu Kościoła. Tym, co wyróżnia zakon jest wspomaganie kultu, dzieł charytatywnych,...

Bp Marek Mendyk: Potrzebni charyzmatyczni duszpasterze i katecheci

Bp Marek Mendyk był obecny podczas 401. zebrania plenarnego Konferencji Episkopatu Polski, które odbyło się w Katowicach, temat katechezy parafialnej zajął ważne miejsce w obradach biskupów. W centrum uwagi znalazła się potrzeba odnowy tej formy duszpasterstwa, a...

Będzie wspólna data Wielkanocy dla wszystkich chrześcijan? Papież Leon XIV otwarty na dialog

Wspólna data Wielkanocy od lat pozostaje jednym z najbardziej symbolicznych wyzwań ekumenicznych. Choć zmartwychwstanie Chrystusa stanowi centralny punkt wiary dla wszystkich wyznań chrześcijańskich, jego coroczne świętowanie w różnych terminach przez Kościoły...

„Wzruszenie, które trudno opisać”. Norbert Ryznar o swojej drodze duchowej i święceniach w Rzymie [wywiad w-Akcji]

Przygotowując się do posługi diakonatu, nie spodziewał się, że przyjmie ją w tak szczególnych okolicznościach. Norbert Ryznar z Bystrzycy Kłodzkiej opowiada o swoich wrażeniach z wyjazdu do Stolicy Apostolskiej na jubileuszowe spotkanie.Miesięcznik Katolicki w-Akcji:...

Biskup Świdnicki Marek Mendyk: Niech Polska będzie wielka…

Biskup Świdnicki Marek Mendyk: W naszej przeszłości narodowej znajdujemy szereg wydarzeń świadczących o szczególnej opiece Matki Najświętszej nad naszym krajem: od słynnego potopu szwedzkiego i bohaterskiej obrony Jasnej Góry do czasów najnowszych. Chlubimy się –...

Czy prezydent ma znaczenie? Katolicy i wybory prezydenckie

Wybory prezydenckie w Polsce już niebawem. Każdy obywatel powinien zastanowić się, który kandydat będzie najlepszy, by stać na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium. Tymczasem wiele osób doświadcza...

Marginalizacja religii w szkołach? Kościół mówi „nie”. Stanowcza obrona katechezy

Marginalizacja religii w szkole przez ministerstwo edukacji – Komisja Wychowania Katolickiego KEP zamierza mocno się przeciwstawić.

Ks. Jakub Klimontowski: Bóg zaskoczenia!

Ks. Jakub Klimontowski, Redaktor Naczelny Miesięcznika Katolickiego "w-Akcji": Zdarza się, że ktoś ma jeszcze takie przekonanie o Bogu – a co za tym idzie: także o religii i Kościele – że to wszystko nuda! Gdzieś tam kiedyś napisana Biblia, wszystkie historie dobrze...

Diecezja Świdnicka i Diecezja Legnicka łączą siły

Diecezja Świdnicka i Diecezja Legnicka łączą siły. W jakiej sprawie? Z dniem 1 lipca 2025 roku rozpocznie działalność nowy, wspólny ośrodek formacyjny alumnów diecezji świdnickiej i legnickiej. Będzie on funkcjonował we Wrocławiu, w budynku należącym do ojców...

Relikwie bł. Bartolo Longo w Diecezji Świdnickiej!

Relikwie bł. Bartolo Longo trafiły do parafii pw. św. Jerzego i Matki Bożej Różańcowej w Wałbrzychu, wzbogacając duchowe dziedzictwo tej wspólnoty. Bartolo Longo to postać niezwykła – konwertyta, który z wielką gorliwością poświęcił swoje życie szerzeniu modlitwy...

Cud Eucharystyczny w Indiach: Co wiemy o wydarzeniach w Vilakkannur?

Cud Eucharystyczny w Indiach poruszył serca tysięcy wiernych i ponownie skierował uwagę świata katolickiego na tajemnicę realnej obecności Chrystusa w Eucharystii. W niewielkiej parafii Chrystusa Króla w Vilakannur, w stanie Kerala, podczas porannej Mszy Świętej 24...

Amerykanie przechodzą na katolicyzm. Czy nowy papież Leon XIV zwiększy jeszcze ten trend?

Amerykanie przechodzą na katolicyzm. W diecezji Cleveland w stanie Ohio odnotowano aż 50-procentowy wzrost liczby konwertytów na katolicyzm w okresie wielkanocnym. Choć to imponujący wynik, zjawisko to nie jest odosobnione – podobne tendencje można zauważyć w wielu...

Aktualizacja: Nowy błogosławiony: Męczennik za wiarę ks. Stanisław Streich. Znamy termin beatyfikacji!

Nowy błogosławiony w Polsce. Polski Kościół, a szczególnie archidiecezje poznańska i gnieźnieńska oraz diecezja bydgoska, przygotowuje się do uroczystości beatyfikacji ks. Stanisława Streicha (1902–1938), która odbędzie się już 24 maja 2025 r. Ks. Stanisłąw Streich...

Kim był św. Andrzej Bobola?

Św. Andrzej Bobola, patron Polski,  jest wspomniany 16 maja w Kościele katolickim. Andrzej urodził się 30 listopada 1561 r. w Strachocinie. Pochodził ze szlacheckiej, religijnej rodziny. W latach 1606- 1611, prawdopodobnie w Wilnie, pobierał nauki w jednej ze szkół jezuickich. Tam też nauczył się języka greckiego, co pozwoliło mu na rozczytywanie się w greckich ojcach Kościoła oraz dyskusje z prawosławnymi teologami.

Papież z Chicago. Amerykanie szaleją z radości

Papież z Chicago – to hasło w ostatnich dniach nie schodzi z ust Amerykanów. Po raz pierwszy w historii głową Kościoła katolickiego został obywatel Stanów Zjednoczonych, a dokładnie południowego Chicago – kardynał Robert Prevost, znany dziś światu jako papież Leon...

Czy Fatima jeszcze kryje jakieś tajemnice???

W sercu Portugalii, w małej wiosce Fatima, w 1917 roku miało miejsce jedno z najbardziej znanych objawień maryjnych w historii Kościoła katolickiego. Troje prostych, pasterskich dzieci – Łucja oraz jej kuzyni Hiacynta i Franciszek  – doświadczyło czegoś, co na zawsze...

Modlitwa o powołania. Potrzebujemy odważnych duchownych na trudne czasy

Kościół katolicki z coraz większym niepokojem obserwuje malejącą liczbę powołań kapłańskich i zakonnych. Modlitwa o powołania potrzebna natychmiastowo. Ubywający kapłani i osoby konsekrowane stawiają przed wiernymi pytania o przyszłość głoszenia Ewangelii i...

Rada Konferencji Episkopatu Polski ds. Społecznych: Udział w wyborach obowiązkiem katolika

W związku ze zbliżającymi się wyborami prezydenckimi Rada Konferencji Episkopatu Polski ds. Społecznych apeluje do wszystkich obywateli – a w szczególności katolików – o liczny udział w głosowaniu. Podkreśla, że wybory to nie tylko akt obywatelskiego zaangażowania,...