Biskup Ignacy Dec wyjaśnia, co znaczy "grzeszących upominać"

Bp Ignacy Dec: Grzeszących upominać - akt miłosierdzia

Pośród uczynków miłosiernych co do duszy na pierwszym miejscu Kościół wymienia: „Grzeszących upominać”. Wskazuje to na jego ważność. Podejmując refleksję nad tym uczynkiem miłosiernym, spróbujemy odpowiedzieć na następujące pytania: jakie są podstawy biblijne obowiązku upominania?; kto jest powołany do udzielania upomnień?; jaki jest  motyw upominania, jaka   forma oraz sposób udzielania i przyjmowanie upomnień?

Bp Ignacy Dec: Grzeszących upominać - biblijne podstawy

DALL·E 2024 05 07 22.43.11 A biblical wise man depicted as an elderly figure with a long white beard and robes holding a scroll. He stands against a backdrop of empty walls

W Piśmie Świętym znajdujemy wiele tekstów wzywających do upominania grzeszących. W Starym  Testamencie  najwięcej tych tekstów znajdujemy w księgach dydaktycznych oraz w psalmach. W Księdze Syracha np. czytamy: „Upomnij przyjaciela, a może tak nie uczynił? a jeśliby uczynił, by już nie powtórzył czynu.. Upomnij bliźniego swego, zanim mu grozić będziesz” (Syr 19,13.17);

„Synu mój, słuchaj karcenia swego ojca, nie odrzucaj pouczenia swej matki…. Głupi gardzi karceniem ojca, kto nagany przyjmuje jest roztropny” (Prz 1,8; 15,5). Z tekstów ewangelicznych przypomnijmy słowa Pana Jezusa o   upomnieniu braterskim: „Gdy brat twój zgrzeszy przeciw tobie, idź i upomnij go w cztery oczy. Jeśli cię usłucha, pozyskasz swego brata. Jeśli zaś nie usłucha, weź ze sobą jeszcze jednego lub dwóch, żeby na słowie dwóch albo trzech świadków oparła się cała sprawa. A jeśli i tych nie usłucha, donieś Kościołowi. A jeśli nawet  Kościoła  nie usłucha, niech ci będzie jak poganin mi celnik” (Mt 18,15-17). 

Teksty o upominaniu grzeszących znajdujemy w listach św. Pawła Apostoła. Oto niektóre z nich: „Zaklinam cię na Boga i Chrystusa Jezusa, który będzie sądził żywych i umarłych, oraz na Jego pojawienie się i na Jego królestwo: głoś naukę, nastawaj w porę i nie w porę, wykazuj błąd, napominaj, podnoś na duchu z całą cierpliwością w każdym nauczaniu. Przyjdzie bowiem chwila, kiedy zdrowej nauki nie będą znosili, ale według własnych pożądań – ponieważ ich uszy świerzbią – będą sobie mnożyli nauczycieli. Będą odwracali się od słuchania prawdy. a obrócą się ku zmyślonym opowiadaniom. Ty zaś czuwaj we wszystkim, znoś trudy, wykonaj dzieło ewangelisty, spełnij swe posługiwanie” (2 Tm 4,1-5);  

„Dlatego napominam was, abyście z miłością rozstrzygnęli tę sprawę…Tak więc w imieniu spełniamy posłannictwo jakby Boga samego, który przez nas udziela napomnień. W imię Chrystusa prosimy: pojednajcie się z Bogiem!” (2 Kor 2,8;5,20).

Gdy wgłębimy się w treść  tekstów dotyczących upominania, zauważymy, że upominanie jest środkiem moralnego kształtowania człowieka. Pan Bóg upomina ludzi grzeszących i nam poleca ich upominać,  by zeszli z grzesznych dróg życia, zmienili swoje postępowanie i podjęli drogę ku osobowej doskonałości, ku pełniejszemu  człowieczeństwu.  

Grzeszących upominać: Osoby powołanie do udzielania upomnień

Pierwszą osobą mającą szczególny tytuł, władzę i moc upominania jest sam Bóg. W Starym Testamencie Bóg często upominał naród wybrany przez proroków. Posyłał ich zwłaszcza wtedy, gdy naród stawał się niewierny zawartemu przymierzu, gdy nie zachowywał Bożego prawa.

Umarłych pogrzebać

W czasach Nowego Testamentu  Bóg kierował najpierw upomnienia do grzeszących ludzi ustami św. Jana Chrzciciela, a następnie  samego Chrystusa.  Poprzednik Pański napominał ludzi na pustyni, wzywając ich do nawrócenia: „Nawracajcie się, bo bliskie jest królestwo niebieskie… Plemię żmijowe, kto wam pokazał, jak uciec przed nadchodzącym gniewem? Wydajcie więc godny owoc nawrócenia…” (Mt 3,2.7b-8a). 

Głośne stało się upomnienie, jakie Jan skierował do Heroda, gdy ten  wziął do siebie żonę swego brata Filipa. Jan nie udawał, że tego nie widzi, ale stanął przed monarchą i powiedział odważnie: „Nie wolno ci mieć żony twego brata” (Mk 6,18). To upomnienie przepłacił śmiercią. W działalności nauczycielskiej Jezusa znalazło się wiele upomnień, adresowanych głównie do faryzeuszów i uczonych w Piśmie oraz  do zatwardziałych mieszkańców niektórych miast (por. np. Mt 11,20-24; 23,13-36)).  Misję upominania zlecił Chrystus swojemu Kościołowi.   Czynili to już Apostołowie, a potem ich następcy. Jednym z nich był  Stanisław biskup krakowski. Za upomnienie króla Bolesława Śmiałego przepłacił życiem. Znane są nam upomnienia  bł. kard. Stefana Wyszyńskiego czy  św. Jana Pawła II. .   

Do upominania powołani są rodzice, nauczyciele i wychowawcy.  Znamy epizod z życia św. Jana Pawła II, jak to  ojciec pewnego razu upomniał  małego Karola, że za mało się modli do Ducha Świętego. To upomnienie ojcowskie zabrał syn Karol w swoje życie i starał się do niego stosować.   Dziś słyszymy  o rodzicach, którzy  nie mają odwagi upomnieć syna lub córkę, którzy jako narzeczeni mieszkają razem ze swoimi partnerami przed zawarciem związku małżeńskiego.  Niektórzy rodzice boją się upominać dzieci, by ich nie stresować. Podobnie zachowują się niektórzy nauczyciele, którzy wolą przemilczać wykroczenia uczniów, by nie narażać się ich rodzicom.  Jest to poważny błąd wychowawczy. 

Mówiąc o upominaniu, warto jeszcze  wspomnieć o upominaniu koleżeńskim. Bywa ono niekiedy bardziej skuteczne niż upominanie ze strony osób starszych.  

Motyw, forma i sposób udzielania i przyjmowanie upomnień

Motywem upominania winna zawsze być miłość do człowieka, który błądzi i popełnia grzech, a nie chęć upokorzenia kogoś, czy też chęć okazania  swojej władzy.



Zakończmy naszą refleksję nad upominaniem grzeszących  wskazówką dla upominanych. Kłopoty z przyjmowaniem upomnień mają ludzie pyszni, mało pokorni, którzy  w takich sytuacjach często się  obrażają.

Przyjmowanie upomnień może być jednak drogą do lepszego poznania siebie i do ćwiczenia się w pokorze.  W każdym razie nigdy nie przegrywamy, gdy przyjmujemy upomnienia z pokorą, i wdzięcznością. 

wAkcji24.pl | Opinie |  bp Ignacy Dec |  27.05.2023

Krzysztof Kotowicz: Święty, który przestrzegał przed halucynacjami świata

Krzysztof Kotowicz, szef Diecezjalnej Agencji Informacyjnej: Co św. Ireneusza łączy z halucynacjami sztucznej inteligencji? Czy można zachować wierność nauce Kościoła i jednocześnie dostosowywać się do świata?   Św. Ireneusz przyszedł na świat 1890 lat temu. Może...

Ks. Jakub Klimontowski: Serce i Miłosierdzie – dwa oblicza jednej Miłości

Ks. Jakub Klimontowski, Redaktor Naczelny Miesięcznika Katolickiego "w-Akcji": W czerwcu Kościół katolicki w sposób szczególny oddaje cześć Najświętszemu Sercu Pana Jezusa – Sercu, które „tak bardzo umiłowało ludzi”. W Polsce jednak równie silnie rozbrzmiewa echo...

Krzysztof Kotowicz: Edukacja i wychowanie „ku gwiazdom”, czyli komentarz do kończącego się roku szkolnego 2024/2025

Krzysztof Kotowicz, szef Diecezjalnej Agencji Informacyjnej: Politycy mieniący się postępowymi i racjonalnymi zwolennikami demokracji wytaczają działa przeciw nauce religii w szkołach oraz maturze z matematyki. Dzieje się to w czasie, gdy astronauta z Polski sięga po...

Krzysztof Kotowicz: Ewangelizacyjny fenomen – usłysz „Sygnał Miłosierdzia” 2025

Z pięciu słownikowych definicji słowa „fenomen” wersja filozoficzna zdaje się być najlepszym formatem do opisania wydarzenia, które od 2018 r. (dla mnie od 2022 r.) jest ewangelizacyjnym fenomenem. Stawiam tezę na początku. Czytelnicy być może dostrzegą, że warto ją...

Krzysztof Kotowicz: „Co dla zmysłów niepojęte” – pokaż przez obiektyw

 Ten ułamek sekundy duchowo elektryzuje. Porusza wierzącego do tego stopnia, że jednocześnie trzeba wewnętrznej odwagi, by wpatrywać się w mistyczne apogeum wiary, i zarazem przenika go pragnienie, aby najdokładniej zobaczyć – niejako przejrzeć na oczy – aby ujrzeć...

Wenanty Katarzyniec: Strzeżmy się, aby piekielny nasz wróg nie chełpił się, że nawet w Kościele łowi nas w swoje sidła

Wenanty Katarzyniec to postać, która mimo krótkiego życia pozostawił po sobie niezwykle głęboki ślad w duchowości katolickiej. Urodzony w 1889 roku, kapłan o ogromnej pokorze i gorliwości, zmarł w opinii świętości w wieku zaledwie 31 lat. Choć nie dane mu było długo...

Bp Bruce Lewandowski: Bóg kocha nas tak jak moja polska babcia

Miłość Boga nie jest ograniczona, nie jest zarezerwowana dla wybranych — jest hojna, bezwarunkowa i bardzo osobista. Biskup Providence Bruce Lewandowski, w poruszającym i pełnym humoru świadectwie, porównuje Bożą miłość do miłości swojej polskiej babci, która każdemu...

Ks. Grzegorz Wołoch: Czy udział w wyborach jest obowiązkiem katolika? Teologiczne spojrzenie na obywatelską odpowiedzialność

Ks. Grzegorz Wołoch: W związku ze zbliżającymi się wyborami prezydenckimi w naszym kraju, pytanie o moralny  i duchowy wymiar udziału katolika w głosowaniu nabiera szczególnej aktualności. To nie tylko moment politycznego wyboru, ale również okazja do refleksji nad...

Bp Thomas J. Paprocki: Marihuana rekreacyjna? To nie jest dobra droga [Wywiad]

Czy używanie marihuany w celach rekreacyjnych może być moralnie obojętne? Czy legalność oznacza automatyczną akceptację? Na te pytania odpowiada Biskup Thomas J. Paprocki, ordynariusz diecezji Springfield w Illinois (USA).Słyszy się o marihuanie, papierosach,...

Ks. Jakub Klimontowski: Maryja ocaliła nas nie raz – i uczyni to znów

Ks. Jakub Klimontowski, Redaktor Naczelny Miesięcznika Katolickiego "w-Akcji": Każdego roku początek maja budzi w sercach polskich wiernych wyjątkowe uczucia. Sprzyja temu rozkwitająca wiosna, która niesie ze sobą nadzieję, ożywiając nas pełnią barw i życia. Cieszy...

Biskup Ignacy Dec: Uczynki miłosierne względem duszy: urazy chętnie darować

Biskup Ignacy Dec: Prezentację szóstego uczynku miłosiernego względem duszy "Urazy chętnie darować" rozpoczniemy od określenia czym są urazy, jak powstają i co powodują. Następnie wskażemy na biblijne wzory darowania urazów i pod koniec - wskażemy na sposoby leczenia...

Zmarł Papież Franciszek. Co nam zostawił po sobie?

W Poniedziałek Wielkanocny, 21 kwietnia 2025 r. Kościół katolicki pożegnał Jorge Mario Bergoglio SJ – pierwszego papieża z Ameryki Łacińskiej, pierwszego jezuity na Stolicy Piotrowej i pierwszego papieża, który przyjął imię Franciszek.Jego śmierć zamyka wyjątkową...

Ks. Jakub Klimontowski: Ślepa wiara w pieniądze i władzę? Stajemy przed wyborem!

Ks. Jakub Klimontowski, Redaktor Naczelny Miesięcznika Katolickiego "w-Akcji": W świecie, który coraz częściej ufa sile pieniądza, nauki, koneksjom i własnym możliwościom, czy jest możliwe zaufanie Bogu? W świecie, który coraz częściej ufa sile pieniądza, nauki,...

Chrześcijaństwo i polityka. Niezbędna synergia czy niebezpieczne połączenie?

W artykule zatytułowanym „Czas na znak – znak sprzeciwu!” Krzysztof Kotowicz, szef Diecezjalnej Agencji Informacyjnej, wzywa do chrześcijańskiej postawy w życiu publicznym. Poniższy artykuł stanowi próbę pogłębionej refleksji nad treścią publikacji szefa DAI.Krzysztof...

Religia w szkole. Joanna Rudy: Daliśmy się trochę zastraszyć jako ludzie wierzący [wywiad w-Akcji]

Zmiany w systemie edukacji, planowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej na rok szkolny 2025/2026, wywołały poważne obawy wśród katechetów zatrudnionych w polskich szkołach. Redukcja godzin lekcji religii do jednej tygodniowo stawia pod znakiem zapytania przyszłość...

Biskup Świdnicki Marek Mendyk: 10 cytatów z wypowiedzi Biskupa Świdnickiego, które trzeba zapamiętać

Biskup Świdnicki Marek Mendyk, w swoich licznych wypowiedziach, dotyka fundamentalnych kwestii wiary, moralności i tożsamości chrześcijańskiej. Jego słowa są głosem pasterza, który wskazuje na niezmienne wartości i wyzwania, przed którymi staje współczesny człowiek. W...

Ks. Jakub Klimontowski: Nie daj się zwieść pozorom! Ważne są czyny i owoce, nie pierwsze wrażenie [TYLKO U NAS]

Ks. Jakub Klimontowski, Redaktor Naczelny Miesięcznika Katolickiego "w-Akcji": Czy rzeczywiście pierwsze wrażenie jest najważniejsze? Psychologia potwierdza, że w kilka sekund potrafimy wyrobić sobie opinię o drugim człowieku. Czy jednak zawsze nasza ocena jest...

Bp Antoni Długosz: Państwo polskie jest silne wobec słabych i słabe wobec silnych [TYLKO U NAS CAŁA WYPOWIEDŹ BISKUPA]

Biskup Antoni Długosz: W jakim stanie jest państwo polskie? Odważne słowa hierarchy!

Ks. Grzegorz Wołoch: Biblia przestrzega przed nadużyciami w systemach podatkowych

Ks. Grzegorz Wołoch: Biblia nie stroni od tematów finansowych. Pieniądze i podatki są nieodłącznym elementem życia każdego człowieka oraz społeczeństwa. Ich rola wykracza daleko poza sferę ekonomiczną, dotykając także aspektów moralnych, etycznych i duchowych. Pismo...

Biskup Świdnicki Marek Mendyk: Za pomocą rezolucji i dyrektyw unijni ideologowie nakazują nam wierzyć w wiele absurdów

Biskup Świdnicki Marek Mendyk: Coraz bardziej jesteśmy świadkami niechęci, wręcz postępującej agresji wobec Kościoła katolickiego. Właściwie to od początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku tworzy się w Polsce atmosferę nieprzychylności wobec Kościoła. W ostatnim...